Malarstwo w romantyzmie

Największym natchnieniem dla malarzy romantycznych była natura, jej tajemniczość, potęga i żywiołowość. Aby przedstawić te właśnie cechy przyrody konieczne stały się zamiany warsztatowe. Znacznemu rozszerzeniu uległa paleta barw. Zmieniły się również zasady kompozycji, wielkiego znaczenia nabrał kontrast. Tematem wielu dzieł stały się również zjawiska fantastyczne. Duże znaczenie miał również wydźwięk symboliczny powstających wówczas dzieł. Wszystkie te cechy świadczą o tym, że malarstwo romantyczne było w opozycji do klasycznych kanonów popularnych w XVIII wieku. Nie można mówić o jednej obowiązującej w tej epoce szkole malarskiej, ponieważ za najważniejszą uważano wówczas ekspresję, co doprowadziło do tego, że każdy artysta mógł wypracować swój własny niepowtarzalny styl. Poza przyrodą dużym zainteresowaniem malarzy romantycznych cieszył się człowiek i jego uczuciowość oraz patriotyczne (dramatyczne) wydarzenia historyczne.

Za pierwszego malarza, którego dzieła określano mianem romantycznych uchodzi Szwajcar Johann Füssli. Tworzył on tajemnicze i groźne kompozycje ilustrujące niejako dzieła Homera czy Dantego. Do jego najsłynniejszych prac należą: Mara nocna i Trzy czarownice z „Makbeta”.

Mianem romantycznego określa się również hiszpańskiego mistrza Francisco de Goyę y Lucientesa. Zasłynął on między innymi jako twórca dzieł o tematyce historycznej i niepodległościowej: Rozstrzelanie powstańców madryckich, 3 maja 1808, symbolicznej i fantastycznej: Sabat czarownic, Saturn pożerający swoje dzieci, a także ludowej: Odpust na łące św. Izydora.

W Anglii najważniejszym malarzem romantycznym uchodził Joseph Mallord William Turner. Jego specjalnością były pejzaże. Do historii sztuki przeszły jego niezwykłe chmury, mgły, toń wody, przypominające swoimi barwami impresjonistyczne arcydzieła. Mianem jego najsłynniejszego dzieła określa się pejzaż Szybkość, para i deszcz. Drugim obok Turnera najwybitniejszym przedstawicielem romantyzmu brytyjskiego w malarstwie był John Constable. Specjalizował się on również w naturze, ale jego dzieła są pełne barw i kształtów. Najbardziej znanym obrazem Constable’a jest dzieło zatytułowane Chmury.

Caspar David Friedrchich to najwybitniejszy przedstawiciel romantyzmu niemieckiego. Jego dzieła cechują się tajemniczością, mrocznością, smutkiem. Posługiwał się on w swej twórczości naturą jako medium treści religijnych, co widać w takich dziełach jak: Ołtarz chrześcijański, Dwaj mężczyźni kontemplujący księżyc, Cmentarz klasztorny w śniegu.

We Francji za mistrza malarstwa romantycznego uchodziło dwóch malarzy. Pierwszym z nich był Eugene Delacroix. W jego Wolności wiodącej lud na barykady widzimy kobietę, a w jej rękach trójkolorowy sztandar i karabin. U jej boków maszerują romantyk i paryski włóczęga. Jest to wspaniałe dzieło naszpikowane symbolami (np. kobieta to Francja). Innym bardzo znanym obrazem odwołującym się do historii Francji autorstwa Delacroix jest Rzeź na wyspie Chios. Drugim mistrzem malarstwa francuskiego doby romantyzmu był Theodore Gericault. Artysta ten stworzył między innymi Tratwę Meduzy, dzieło ukazujące rozbitków na tle gniewnego morza. Dzieło to ma wielką wymowę metaforyczną.

Pierwszym polskim malarzem romantycznym był Aleksander Orłowski. Zasłynął jako twórca wielkich scen batalistycznych i krajobrazów. Bardzo wyraźne w jego dziełach są wątki folklorystyczne i orientalne. Za jedno z najsłynniejszych jego dzieł uchodzi Krajobraz z wiatrakiem.

Najwybitniejszym natomiast polskim malarzem romantycznym był Piotr Michałowski. Przeszedł do historii jako autor scen batalistycznych, rodzajowych, a także portretów. Kilkakrotnie przedstawił na płótnie postać Napoleona, co było bardzo charakterystyczne dla polskich twórców omawianej epoki. Do największych dzieł Michałowskiego zalicza się: Szarżę w wąwozie Somosierry (po trosze impresjonistyczny krajobraz bitewny), Chłop w kapeluszu (realistyczny portret), Seńka (portret).

Znanym polskim portrecistą tworzącym w dobie romantyzmu był Henryk Rodakowski. Między innymi jego Portetem gen. H. Dembińskiego zachwycał się Kamil Cyprian Norwid. Cechą jego dzieł było to, że ukazując czyjąś twarz ukazywał wnętrze tej osoby.

Pozostali polscy malarze romantyczni to: Walery Wańkowicz, Wojciech Korneli Stattler, Jan Feliks Piwowarski, Marcin Zaleski, Jan Nepomucen Głowacki, Antoni Lange, Antoni i Władysław Oleszczyńscy. Po części za malarzy romantycznych można uznać również tworzących nieco później Artura Grottgera (twórcę cykli obrazów traktujących o powstaniu styczniowym) i wielkiego Jana Matejkę. Ich dzieła odnosiły się do haseł sztuki romantycznej, a zwłaszcza do postulatu opiewania walki o niepodległość.

  Dowiedz się więcej