Geneza powieści

Prace nad ostatecznym kształtem „Syzyfowych prac” trwały do roku 1896. Żeromski ukończył dzieje Marcina Borowicza w ostatnim okresie swego pobytu w Szwajcarii i w pierwszych miesiącach po powrocie do kraju, kiedy przez kilka dni przebywał na Kielecczyźnie. Wówczas też zaczął starania o druk utworu. Ze względu na treść i problematykę, poruszoną w dziele, nie miał możliwości wydania go w Królestwie. Nawiązał więc kontakt z redaktorem krakowskiej „Nowej Reformy”, Michałem Konopińskim. „Syzyfowe prace”, bo tak ostatecznie zatytułował powieść, ukazywały się w tym piśmie w odcinkach od 7 lipca do 24 września 1897 roku. Wydanie książkowe, na którym bardzo zależało autorowi, bowiem uważał dzieło za utwór, który

„w danej chwili mógłby służyć za argument, rozejść się i oddać usługę rzeczy publicznej”,

ukazało się we Lwowie w roku 1898 pod pseudonimem Maurycego Zycha (podobnie jak odcinki drukowane w czasopiśmie). W roku 1909 zaistniała możliwość wydania powieści w Warszawie. Ocenzurowana i przygotowana do druku przez Żeromskiego, miała zmieniony tytuł: „Andrzej Radek, czyli Syzyfowe prace”. Do tytułu „Syzyfowe prace” pisarz powrócił już w następnym wydaniu.

„Syzyfowe prace” przetłumaczone zostały na kilka języków obcych. Wielu badaczy twórczości pisarza traktuje tę powieść jako „syntezę ideologiczno-artystyczną wczesnej twórczości Żeromskiego”. Julian Krzyżanowski dostrzegł „wyjątkowość Syzyfowych prac jako dzieła o wzroście duchowym młodzieży polskiej”, podkreślając ich wartość jako dokumentu historycznego. Dla współczesnych Stefanowi Żeromskiemu odbiorców

„Była to jedna z tych książek, o których były długie nocne rodaków rozmowy. Czytało się ją z zapartym tchem, z ogniem na twarzy, z pałającą źrenicą… Nagliła serca do żywszego bicia, rozpalała wyobraźnie młodzieńcze”,

a przede wszystkim opisywała ich własne przeżycia z lat szkolnych. Dla współczesnego czytelnika jest świadectwem minionych czasów, trudnych dla młodych ludzi, którzy dorastali w trudnych dla Polski latach, to także historia kształtowania się uczuć patriotycznych i dojrzewania emocjonalnego.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej