„w danej chwili mógłby służyć za argument, rozejść się i oddać usługę rzeczy publicznej”,ukazało się we Lwowie w roku 1898 pod pseudonimem Maurycego Zycha (podobnie jak odcinki drukowane w czasopiśmie). W roku 1909 zaistniała możliwość wydania powieści w Warszawie. Ocenzurowana i przygotowana do druku przez Żeromskiego, miała zmieniony tytuł: „Andrzej Radek, czyli Syzyfowe prace”. Do tytułu „Syzyfowe prace” pisarz powrócił już w następnym wydaniu.
„Syzyfowe prace” przetłumaczone zostały na kilka języków obcych. Wielu badaczy twórczości pisarza traktuje tę powieść jako „syntezę ideologiczno-artystyczną wczesnej twórczości Żeromskiego”. Julian Krzyżanowski dostrzegł „wyjątkowość Syzyfowych prac jako dzieła o wzroście duchowym młodzieży polskiej”, podkreślając ich wartość jako dokumentu historycznego. Dla współczesnych Stefanowi Żeromskiemu odbiorców
„Była to jedna z tych książek, o których były długie nocne rodaków rozmowy. Czytało się ją z zapartym tchem, z ogniem na twarzy, z pałającą źrenicą… Nagliła serca do żywszego bicia, rozpalała wyobraźnie młodzieńcze”,a przede wszystkim opisywała ich własne przeżycia z lat szkolnych. Dla współczesnego czytelnika jest świadectwem minionych czasów, trudnych dla młodych ludzi, którzy dorastali w trudnych dla Polski latach, to także historia kształtowania się uczuć patriotycznych i dojrzewania emocjonalnego.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -