Artyzm „Syzyfowych prac”

Powieść Stefana Żeromskiego została przyjęta z ogromnym uznaniem przez krytykę literacką i czytelników. Wacław Borowy, jeden z czołowych badaczy twórczości Żeromskiego, podkreślał znaczenie „Syzyfowych prac” w twórczości autora dzieła:

„Niepospolita wartość artystyczna Syzyfowych prac wiąże się z wartością całego wczesnego okresu twórczości Żeromskiego, który wobec późniejszych jego dzieł o większej ambicji i większym blasku nie najsłuszniej bywał pomniejszany”.

Inny krytyk ocenił utwór jako

„powieść ogromnej wartości, powieść – dokument i dzieło sztuki, przy czym obie te właściwości przenikają się w sposób nierozerwalny”

.

„Syzyfowe prace” zajmują w literaturze polskiej poczesne miejsce. Są przede wszystkim dokumentem historycznym, który powstał na bazie osobistych przeżyć pisarza, jego obserwacji i doświadczeń wyniesionych z lat szkolnych. Stefan Żeromski, podobnie jak jego bohaterowie, należał do pokolenia młodzieży polskiej, która musiała walczyć z rusyfikacją, by zachować w świadomości poczucie patriotyzmu i konieczność stawienia oporu uciskowi politycznemu. W utworze zespolił w spójną całość ogromne wartości artystyczne i poznawcze, ukazał złożony świat uczuć i przeżyć młodych ludzi, którzy poznają smak goryczy, strachu, radości czy też pierwszej miłości. Pod tym względem „Syzyfowe prace” są doskonałym szkicem psychologicznym głównego bohatera, a autor dzieła wykazał się mistrzowską znajomością psychiki dziecka, które z biegiem lat staje się w pełni ukształtowanym Polakiem. Dla wielu pokoleń powieść stała się poematem o młodzieży, opisującym dzieje pokolenia młodych Polaków w latach wzmożonej rusyfikacji.
Krytyka literacka zarzucała utworowi pewne braki kompozycyjne. Jan Kasprowicz uważał, że „Syzyfowe prace” nie spełniają wymagań gatunkowych powieści, lecz to nie umniejsza wartości dzieła: „

Według utartych pojęć estetycznych Syzyfowe prace nie są powieścią. Ale co obchodzą utarte pojęcia artystyczne prawdziwego, iskrą bożą obdarzonego artystę? Według własnych tworzy on prawideł, nie pytając o to, czy zawodowi przyklasną mu szufladkarze”.

Według Wacława Borowego, kompozycja powieści ma „naturalne przedziały”, wyznaczone przez kolejne etapy nauki w szkole, a

„wszystko ma jednolite proporcje i koloryt”.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej