Opowiadania Tadeusz Borowski

Wiadomości wstępne

Tom „Pożegnanie z Marią” to zbiór opowiadań, poruszających tematykę doświadczeń obozowych, zwraca zwłaszcza uwagę na niszczenie wszelkich wartości moralnych w ekstremalnych warunkach. Świat więzienny autor obserwuje od wewnątrz i opisuje go z punktu widzenia człowieka biorącego w tym życiu czynny udział. Zbiór ten zawiera sześć opowiadań: cztery o tematyce obozowej oraz dwa o nieco innej. Te dwa opowiadania tworzą swoistą klamrę całego zbioru, jakby prolog i epilog opowiadań obozowych. Ich akcja rozgrywa się poza terenem obozów koncentracyjnych - jednego z nich wcześniej (przed obozem koncentracyjnym - opowiadanie pt. „Pożegnanie z Marią”), zaś drugiego - bezpośrednio po wyzwoleniu („Bitwa pod Grunwaldem”). Opowiadanie pierwsze odpowiada na pytanie o genezę tego, co obserwuje autor, natomiast ostatnie tłumaczy skutki.

W opowiadaniach Tadeusza Borowskiego mamy do czynienia ze zderzeniem zwykłego, codziennego dnia z czymś okrutnym, trudnym do opisania. Dlatego też narrator opowiadań (Tadek, niesłusznie utożsamiany z Tadeuszem Borowskim) ukazany jest jako człowiek, którego nic nie dziwi, nic nie wzrusza. Stara się walczyć tylko o własne życie, nie zważając na innych. Jest on początkowym studentem i poetą. Życie w obozie doświadcza go bardzo mocno, jest głodzony i maltretowany. Zdaje się jednak, że akceptuje porządek tam panujący, dostosowuje się do wszelkich zasad. Podobnie postępują inni więźniowie, gdyż w tamtejszej rzeczywistości był to jedyny sposób, aby ocalić swoje życie. Niejednokrotnie przymuszano innych więźniów do uległości oraz do akceptacji takiej rzeczywistości.

Tom „Pożegnanie z Marią”, gotowy latem 1947, wydrukowany został pod koniec tego roku. Warto również wspomnieć o języku opowiadań. Jest on adekwatny do tematyki i atmosfery panującej w miejscach, o których opowiada narrator. Służy on wyłącznie komunikacji, jest pozbawiony wszelkich emocji. Zdania są zazwyczaj zwięzłe, krótkie, służą przekazaniu konkretnego komunikatu. W związku z tym, iż w obozach znajdowali się często ludzie różnych narodowości, powstawała swoista językowa mieszanina z przewagą języka niemieckiego. Borowski sucho, bez zbędnych emocji opisuje rzeczywistość. Nie wartościuje, nie mówi, co jest dobre, a co złe.

Bibliografia

1. Borowski Tadeusz, Utwory wybrane, oprac. Andrzej Werner, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1991.
2. Buryła Sławomir, Prawda mitu i literatury. O pisarstwie Tadeusza Borowskiego i Leopolda Buczkowskiego, wyd. Universitas Kraków 2003.
3. Chrystowska Bożena, Wiegandtowa Ewa, Wysłouch Seweryna, Literatura współczesna. Podręcznik dla klas maturalnych, wyd. Nakom, Poznań 1992.
4. Januszewski Tomasz, Słownik pisarzy i lektur dla szkół średnich, wyd. Delta, Warszawa 1990.
5. Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, wyd. Muza, Warszawa 1999.
6. Werner Andrzej, Zwyczajna Apokalipsa. Tadeusz Borowski i jego wizja świata obozów, wyd. Czytelnik, Warszawa 1981.
7. Historia literatury polskiej- literatura współczesna 1939- 1956, t. IX, wyd. SMS, Bochnia- Kraków 2002.

Mapa serwisu:

Opowiadania Borowskiego - plany wydarzeń

Opowiadania Borowskiego - opracowanie