Artyzm „Kamieni na szaniec”

„Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego w sposób interesujący i zarazem wartki ukazują losy trójki głównych bohaterów w czasach II wojny światowej i okupacji Polski. Można wyróżnić kilka charakterystycznych cech stylu pisarskiego autora, który sprawił, że książka nadal cieszy się ogromną popularnością i zdobywa nowe rzesze czytelników w pokoleniu, które wiedzę o wojnie zdobyło głównie dzięki podręcznikom historii.

Pierwszym wyróżnikiem „Kamieni na szaniec” jest konstrukcja narratora. W toku opowiadania można odnaleźć dwóch narratorów. Pierwszy z nich używa formy gramatycznej „my” i należy do środowiska Szarych Szeregów. Podobnie jak bohaterowie utworu, uczestniczy w wydarzeniach, o których opowiada i jest elementem świata przedstawionego. Nie zachowuje wobec swoich relacji dystansu i jest prawie niewidoczny. Drugi narrator jest świadkiem wydarzeń, które relacjonuje i ma do nich pewien dystans, który uwidacznia się w komentarzach. Dodatkowo zaznacza swoją obecność, oceniając opisywane sytuacje i załączając komentarze, które nie dotyczą rzeczywistości literackiej. Jego wypowiedzi, wyraźnie wyróżniające się patetycznością, kontrastują z językiem „Kamieni na szaniec”. Narrator utworu swobodnie przechodzi od jednej informacji do drugiej, zbliżając się w toku narracji do języka mówionego. Z takiego typu narracji wyłania się najpierw bogate tło opowieści, z którego dopiero później na plan pierwszy wysuwają się postaci bohaterów i zdarzenia. Fabuła nabiera cech wspomnień, które czasami wyróżniają się lapidarnością, a czasami nabierają cech rozciągłości opowiadania. Narrator dokonuje prezentacji bohaterów na tle zbiorowości, łącząc charakterystykę socjologiczną z psychologiczną. Najpierw przedstawia ich środowisko: szkołę, dom rodzinny, drużynę harcerską, a następnie przystępuje do opisu zewnętrznego oraz ukazania charakterów. Bohaterowie książki Aleksandra Kamińskiego zostali ukazani bezpośrednio – poprzez relacje narratora oraz pośrednio – poprzez ukazanie ich w działaniu. Istotnym elementem prezentacji postaci są dyskusje, które przedstawiają ich postrzeganie świata zewnętrznego i różnych spraw, a także umożliwiają pełniejsze zrozumienie ich postępowania.

Wartką akcję, pełną niespodziewanych zwrotów akcji, Kamiński stworzył dzięki wykorzystaniu elementów ryzyka, przygody i niebezpieczeństwa. Bohaterowie podejmują walkę z przeciwnikiem, który jest mądry, okrutny i pozbawiony skrupułów. Pisarz mistrzowsko stopniuje emocje i napięcie, zmierzając do punktu kulminacyjnego, jakim jest akcja pod Arsenałem i odbicie Janka Bytnara z rąk Niemców. To operowanie napięciem uwidacznia się najpełniej w przygotowaniach do akcji – w momencie, kiedy rozstawieni na ulicy harcerze, czekają na znak do rozpoczęcia, lecz nie napływa rozkaz od władz Szarych Szeregów. Dynamikę narracji wzmacnia operowanie tokiem opowiadania – Kamiński czasami ogranicza się do przekazania krótkich, zwartych informacji, a kiedy indziej posługuje się drobiazgowym opisem.

strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej