Historia Szarych Szeregów

Kryptonimem „Szare Szeregi” określano w latach 1939-1944 Związek Harcerstwa Polskiego, który w latach okupacji niemieckiej dołączył do organizacji podziemnych. Nazwa ta wywodziła się od akcji, przeprowadzonej przez poznańskich harcerzy, którzy ulotki o przymusowym wysiedlaniu Polaków do Generalnej Guberni, skierowane do niemieckich rodzin, podpisywali inicjałami SS. Skrót, rozwinięty przez harcmistrza Józefa Wizę i harcmistrza Romana Łuczywko, przyjął się najpierw w Poznaniu, a od roku 1940 obowiązywał dla całej organizacji.

Szare Szeregi zostały utworzone na zjeździe Naczelnej Rady Harcerskiej w dniu 27 września 1939 roku. Pierwszym dowódcą organizacji został Florian Marciniak, a po jego aresztowaniu funkcję tę przejął Stanisław Broniewski „Orsza”. Po upadku powstania warszawskiego naczelnym dowódcą został Leon Marszałek, który kierował „Szarymi Szeregami” aż do chwili rozwiązania w dniu 18 stycznia 1945 roku. Organizacja współpracowała z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej. W swej strukturze zachowała przedwojenny podział ZHP, lecz poszczególne oddziały występowały pod kryptonimami: chorągwie jako ule, hufce – roje, drużyny – rodziny, a zastępy – pszczoły. Na czele stał Naczelnik z Główną Kwaterą, określaną mianem Pasieki.

Początkowo do Szarych Szeregów mogła należeć młodzież powyżej siedemnastego roku życia. Jednak ze względu na duże zainteresowanie i konieczność zaopiekowania się młodszymi, organizacja została podzielona na trzy grupy wiekowe: „Zawiszę”, „Bojowe Szkoły” i „Grupy Szturmowe”. Do „Zawiszy” należeli najmłodsi chłopcy w wieku 12 – 14 lat, którzy nie brali bezpośredniego udziału w walce, przygotowując się do pełnienia służby pomocniczej. Przede wszystkim byli szkoleni w zakresie łączności i ratownictwa. Do ich obowiązków należało również uczęszczanie na tajne komplety, które miały na celu przygotowanie ich do odbudowy Polski po zakończeniu wojny. „Bojowe Szkoły” zrzeszały w swych szeregach młodzież w wieku 15 – 17 lat. Harcerze z „BS” kierowani byli do służby w małym sabotażu, gdzie przeprowadzali akcje propagandowe skierowane do ludności polskiej. Chłopcy odbywali szkolenia wojskowe, a po ukończeniu siedemnastego roku życia otrzymywali przydział do jednostek Armii Krajowej. Z kolei do „Grup Szturmowych” przechodzili chłopcy powyżej siedemnastego roku życia. „GS” podporządkowane były Kierownictwu Dywersji Armii Krajowej („Kedywowi”) i pełniły służbę zbrojną w dywersji. Harcerze uczestniczyli w licznych akcjach zbrojnych, a czasami walczyli w oddziałach partyzanckich. Przechodzili także szkolenia w szkołach podchorążych oraz szkolenia na niższych dowódców. Chłopcy z „Grup Szturmowych” kończyli naukę szkolną i uczęszczali na tajne studia wyższe, a także organizowali kółka samokształceniowe.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 

  Dowiedz się więcej