ciekawostki

· Swoistą kontynuacją problematyki, zawartej w „Kamieniach na szaniec” jest książka Aleksandra Kamińskiego: „Zośka i Parasol”, opowiadająca o losach harcerzy, należących do batalionu, który nosił imię Tadeusza Zawadzkiego.

· We włoskiej „Enciclopedia Cattolica” z 1952 roku pod hasłem „Polonia” można odnaleźć informację, że „Kamienie na szaniec” stanowią „najgłośniejszy i najbardziej charakterystyczny tekst literacki z okresu drugiej wojny światowej”.

· Pseudonim, jakim Aleksander Kamiński posłużył się w pierwszym wydaniu „Kamieni na szaniec” – Juliusz Górecki, powstał z połączenia imienia Juliusza Dąbrowskiego, przyjaciela pisarza zamordowanego przez Niemców w 1941 roku oraz nazwiska, utworzonego od nazwy miejscowości Górki Wielkie, w której Kamiński spędził kilka lat.

· W roku 1946 ukazała się ocenzurowana wersja „Kamieni na szaniec”, w której zdanie z pierwszego wydania: „We Włodawie dowiedzieli się o bolszewickim sztylecie wbitym w plecy Polski, o oddziałach sowieckich, które szybko posuwały się na spotkanie oddziałów niemieckich” zostało zamienione na: „We Włodawie dowiedzieli się o oddziałach sowieckich, które szybko posuwają się na zachód”.

· Pierwotnie przedmowa do „Kamieni na szaniec” miała kształt graficzny oraz słowny.

· W 1945 roku ukazał się angielski przekład „Kamieni na szaniec”, zatytułowany „Stones for the Rampart”, a w 1948 – czeska: „Hradba state�nosti”.

· Kazimierz Szałata napisał wiersz, poświęcony pamięci Janka Bytnara:
…jeszcze się trudno
uporać z pamięcią
choć wierne ślady
zaraz za stopami
odeszły w ciszę
trudno się wyrzec
ostatniego słowa
tak jak niełatwo
zrezygnować z siebie
więc po harcersku
na dobranoc –
Czuwaj
zostańmy w ciszy
z bandażem na ustach
i z opatrunkiem
na krwawiącą pamięć.

· Na podstawie „Kamieni na szaniec” w 1977 roku powstał film: „Akcja pod Arsenałem” w reżyserii Jana Łomnickiego. Film nie jest wierną ekranizacją utworu – skupia się przede wszystkim na wydarzeniach związanych z aresztowaniem Janka Bytnara, przygotowaniu do odbicia go z rąk gestapowców i kończy się egzekucją Niemców, który bestialskim katowaniem doprowadzili do śmierci Rudego.

  Dowiedz się więcej