klp.plOkres 1918-1939 był bardzo ważny dla polskiej literatury. To wtedy swoje programy (lub manifestacyjnie – bezprogramowość) ogłaszali na odczytach, zebraniach, przemówieniach członkowie nowych grup poetyckich: Skamandra, Awangardy Krakowskiej, Futurystów, Awangardy Lubelskiej, Żagarów czy Kwadrygi, to wtedy powstały bodaj najwybitniejsze dzieła w naszym rodzimym dorobku.
W XX-leciu międzywojennym tworzyło wielu wspaniałych, wręcz genialnych twórców. Władysław Broniewski intrygował swoim indywidualizmem, drażnił i przyciągał zarazem poglądami rewolucyjnymi, czerpał z dorobku poezji romantycznej. W tym okresie napisał swoje najpopularniejsze dzieła: wiersz Bagnet na broń czy cykl Anka.
Panoramę polskiej literatury współtworzyli z nim między innymi lubelski katastrofista Józef Czechowicz, estetyzujący i klasycyzujący Jarosław Iwaszkiewicz, manifestujący swoją nonszalancję oraz młodzieńczą agresję – futurysta Bruno Jasieński.
Nie sposób nie wspomnieć także o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, przenoszącej do swoich wierszy-miniatur świat kobiecych drobiazgów oraz podejmującej problemy filozoficzno-egzystencjalne czy o Leszku Serafinowiczu, czyli Janie Lechoniu – autorze słynnych Dzienników będących portretem epoki oraz kontrowersyjnych słów A wiosną niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę!
Dokonując przeglądu twórców epoki, trzeba również pamiętać o mistrzu fantastyki baśniowej i neologizmów Bolesławie Leśmianie, późniejszym laureacie Nagrody Nobla z 1980 roku Czesławie Miłoszu oraz „papieżu” awangardy – Tadeuszu Peiperze, autorze zasady 3M (miasto, masa, maszyna).
Dokonanie syntezy nazwisk najwybitniejszych twórców epoki to bardzo mozolna i żmudna praca. Trudno zapomnieć o członkach Skamandra, którzy przecież wnieśli tak dużo do ogólnego kształtu XX-lecia. Wśród nich byli: geniusz metafory, elipsy i skrótu Julian Przyboś, buntownik z wyboru Antoni Słonimski (autor słów w demokracji będę wielbił króla, w monarchii będę demokratą) czy sprawca „wojny o wiosnę” – „bluźnierca” Julian Tuwim.
Powyższy „przegląd” jest tylko małym hołdem dla poetów. Każdego, kto jest zainteresowany zapoznaniem się z najwybitniejszymi prozaikami epoki – jeśli nie pokusić się o stwierdzenie – całej polskiej literatury – zachęcam do sięgnięcia do fachowych, rzetelnych, ale jednocześnie bardzo „przystępnych” opracowań dwudziestu lat w historii naszej literatury. Wybór jest bardzo bogaty i zróżnicowany:
Artur Hutnikiewicz, Od czystej formy do literatury faktu;
Artur Hutnikiewicz, Portrety i szkice literackie;
Mieczysław Jastrun, Między słowem a milczeniem;
Ryszard Matuszewski, Literatura międzywojenna;
Artur Sandauer, Poeci czterech pokoleń;
Andrzej Zawada, Dwudziestolecie literackie;
Anna Kowalczykowa, Programy i spory literackie w dwudziestoleciu międzywojennym.
1918
- Maria Dąbrowska pisze Dzieci ojczyzny – opowiadania historyczne dla młodzieży;
- Władysław Reymont kończy trzytomowe dzieło Rok 1794;
- Wacław Berent publikuje Żywe kamienie – powieść o średniowiecznych artystach wędrownych, których wizyta w pewnym mieście zmienia oblicze grodu pogrążonego dotąd w marazmie;
- Julian Tuwim oddaje do druku Czyhanie na Boga.
1919
- Wychodzi zbiór wierszy Wiosna i wino Kazimierza Wierzyńskiego;
- Jarosław Iwaszkiewicz publikuje cykl Oktostychy;
- Ukazuje się wiersz Czarna wiosna Antoniego Słonimskiego;
1920
- Jan Lechoń publikuje zbiór poezji Karmazynowy poemat, w którym postacie i zdarzenia są powiązane z kulturą i historią Polski – obiektem zachwytu autora;
- ukazuje się Lato leśnych ludzi Marii Rodziewiczówny;
- Bolesław Leśmian kończy drugi zbiór wierszy, zatytułowany Łąka, w którym porusza problematykę filozoficzną, okraszając ją elementami zaczerpniętymi z natury i ludowego folkloru. W tomiku można znaleźć takie ballady, jak Świdryga i Midryga czy Dusiołek, oraz najsłynniejszy cykl erotyków – W malinowym chruśniaku.
- Józef Wittlin publikuje swoje Hymny.
- Czytelnicy są podzieleni. Jedni zachwycają się nowym zbiorem Ja z jednej i Ja z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka Aleksandra Wata, drudzy są zdegustowani tokiem rozumowania poety.
- Formista, futurysta i prymitywista Tytus Czyżewski kończy Zielono oko.
1921
- Współtwórca polskiego futuryzmu, Bruno Jasieński publikuje tomik wierszy o znaczącym tytule But w butonierce. Tytułowy utwór rozpoczyna się znanym czterowierszem:
- Ukazują się Kreski i futureski Stanisława Młodożeńca;
- Kazimierz Wierzyński publikuje zbiór Wróble na dachu, dzięki czemu dostarcza miłośnikom polskiej poezji nieobecną wcześniej na rodzimym nurcie porcję afirmacji życia. Czytelnicy uświadamiają sobie, że bohaterem liryki nie musi być wiecznie płaczący malkontent, którego zastąpił teraz nowoczesny młodzieniec, nie godzący się na szarość miejskich ulic i szarość przechodniów.
1922
- Czytelnicy i krytycy mogą zapoznać się z Generałem Barczem – dla niektórych recenzentów skandalizującą, ale dla wszystkich odbiorców „wielką” – powieścią polityczną Juliusza Kaden-Bandrowskiego, w której autor niczym kronikarz opisał pierwsze tygodnie i miesiące kształtowania się niepodległej Polski;
- Rynek wydawniczy wzbogaca powieść Stefana Żeromskiego Wiatr od morza, którą pod tym samym tytułem w 1930 roku zekranizował Kazimierz Czyński;
- Wielbiciele lirycznego talentu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej mogą raczyć się jej nowym tomikiem, zatytułowanym Niebieskie migdały;
- Kazimiera Iłłakowiczówna publikuje Śmierć Feniksa;
1923
- Zofia Nałkowska kończy głośną, skandalizującą jak na owe czasy powieść psychologiczną Romans Teresy Hennert;
1924
- Ukazuje się opowieść o losach Cezarego Baryki (Przedwiośnie Stefana Żeromskiego);
- Jan Lechoń oddaje do druku tomik wierszy Srebrne i czarne, uważany do dziś za najlepszy z jego dorobku, podejmujący problem samotności, miłości, śmierci i tragizmu życia ludzkiego;
- A oraz Żywe linie nowymi zbiorami autora programu poetyckiego Awangardy krakowskiej Tadeusza Peipera;
1925
- Opiewający przyrodę Gór Świętokrzyskich Żeromski kończy nowelę Puszczę jodłową. Wprowadza tym samym określenie „Puszcza Jodłowa” do literatury ;
- Ukazują się wiersze zebrane w tom Śruby Juliana Przybosia;
- Pastorałki nowym tomikiem twórczości teoretyka formizmu Tytusa Czyżewskiego;
- Roman Jaworski kończy Wesele hrabiego Organza - historię o spotkaniu dwu milionerów, która tak naprawdę jest opisem upadku cywilizacji po I wojnie światowej;
1926
- Maria Dąbrowska publikuje cykl ośmiu opowiadań, zatytułowany Ludzie stamtąd, opowiadających o życiu służby folwarcznej;
- Słowo o Jakubie Szeli powoduje kolejną falę krytyki autora, Bruna Jasieńskiego;
- Kontrowersyjny Julian Tuwim kończy słynny tomik poezji Słowa we krwi;
- Wiersze z tomu Pocałunki powiększają grono miłośników Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Poetka w pierwszym wydaniu 64 utwory podzieliła na IV cykle tematyczne. Oto czterowiersz zatytułowany Westchnienie:
1927
- Ukazuje się Pożegnanie jesieni Stanisława Ignacego Witkiewicza, opatrzone przedmową autora. Na podstawie tej powieści powstał film fabularny Mariusza Trelińskiego pod tym samym tytułem.
- Kazimierz Wierzyński publikuje tom Laur Olimpijski, za który rok później otrzymuje złoty medal w konkursie literackim IX Olimpiady w Amsterdamie;
- Dymy nad miastem nowym zbiorem wierszy Władysława Broniewskiego;
1928
- Prozaik, poeta, felietonista, krytyk teatralny i publicysta, znany szerokiej publiczności chyba przede wszystkim jako pisarz dziecięcy, Kornel Makuszyński, kończy opowieść O dwóch takich, co ukradli księżyc, na podstawie której nakręcono film fabularny z 1962 roku, w którym wystąpili bracia Kaczyńscy i serial animowany z lat 1984-1989. To także tytuł piątej płyty zespoły Lady Pank, wydanej w 1986 roku, z której pochodzą takie hity, jak Marchewkowe pole czy Wędrówka;
1929
- Bruno Jasieński publikuje w odcinkach na łamach francuskiej gazety "L'Humanité” powieść nurtu fantastyki historiozoficznej Palę Paryż;
- Satyryczna powieść poetycka Porfirion Osiełek, czyli klub świętokradców nowym dziełem poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego;
- Julian Tuwim oddaje do druku Rzecz czarnoleską;
- Rynek wydawniczy mobilizuje pojawienie się maszynopisu nowego utworu Tadeusza Peipera – Raz.
1930
- Dzień jak co dzień powiększa dorobek Józefa Czechowicza;
- Kazimiera Iłłakowiczówna publikuje zbiór wierszy Popiół i perły;
- Ukazuje się dramat Europa Jerzego Brauna, późniejszego przewodniczącego Rady Jedności Narodowej (od marca 1945) oraz ostatniego Delegata Rządu na Kraj (od czerwca 1945);
- Czytelniczy mogą zapoznać się z kontrowersyjnym dziełem Witkiewicza – Nienasycenie, które w 2003 roku sfilmował Wiktor Grodecki;
- Julian Przyboś kończy zbiór wierszy Z ponad;
1931-1934
- W tych latach Stanisław Ignacy Witkiewicz pracuje nad swoim głośnym i ważnym dramatem Szewcy;
1931
- Ukazuje się Przylądek Dobrej Nadziei Zygmunta Nowakowskiego;
- Powrót do Europy kolejną książką Jarosława Iwaszkiewicza, w której podjął problematykę historiozoficzną;
1932-1934
- Noce i dnie Marii Dąbrowskiej ewoluują z pomysłu w głowie pisarki, do kilkutomowego dzieła, jednego z ważniejszych w jej karierze;
1932
- Ukazuje się powieść Kariera Nikodema Dyzmy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, której akcja toczy się w Warszawie końca lat dwudziestych, a czytelnik może poczytać o pierwszych latach rządów Józefa Piłsudskiego (sanacji);
- Kordian i cham powiększa pisarski dorobek Leona Kruczkowskiego;
- Czytelnicy mogą poczytać nowy tomik Troska i pieśń Władysława Broniewskiego;
- Leopold Staff kończy zbiór wierszy Wysokie drzewa, uważany po dziś dzień za najbardziej charakterystyczny w międzywojennej twórczości poety, który odchodzi od młodopolskiej poetyki i skupia się na próbach opanowania cnoty prostoty w poezji;
1933
- Rynek czytelniczy wzbogaca opowiadanie Panny z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza, na podstawie której powstał polsko-francuski film fabularny z 1979 roku, w reżyserii Andrzeja Wajdy;
- Jan Parandowski publikuje Dysk olimpijski;
- Poemat o czasie zastygłym Czesława Miłosza zachwyca czytelników oraz krytyków;
- Michał Choromański kończy powieść Zazdrość i medycyna, przeniesioną na ekran przez Janusza Majewskiego w 1973 roku. Głównych bohaterów zagrali Ewa Krzyżewska, Mariusz Dmochowski i Andrzej Łapicki;
- Debiutancki zbiór opowiadań Pamiętnik z okresu dojrzewania Witolda Gombrowicza wydany w Towarzystwie Wydawniczym "Rój";
- Konstanty Ildefons Gałczyński publikuje Bal u Salomona;
1934
- Na rynek czytelniczy dostają się Sklepy cynamonowe Bruno Schulza;
- Jarmark rymów Juliana Tuwima obfituje w piosenki kabaretowe, takie przeboje jak Nasza jest noc czy Miłość ci wszystko wybaczy, melorecytacje, skecze, monologi, kuplety.
1935
- Zofia Nałkowska kończy swoją głośną powieść Granica;
- Dziewczęta z Nowolipek Poli Gojawiczyńskiej powodują wzmożony ruch w księgarniach po nową powieść, która doczekała się aż trzech ekranizacji (w 1937 roku, w latach 70. oraz w 1985 roku).
1936
- Zofia Kossak-Szczucka publikuje czterotomowych Krzyżowców – dzieło o tematyce historycznej;
- Młyn nad Utratą nową książką Jarosława Iwaszkiewicza;
- Teodor Parnicki oddaje do druku we Lwowie Aecjusza, ostatniego Rzymianina;
- Ekspresjonistyczna powieść Sól ziemi kolejnym literackim zbiorem poglądów Józefa Wittlina;
- Czesław Miłosz kończy Trzy zimy;
- Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej już od pierwszych dni wydania przysparza autorce nowych zwolenniczek. Zostaje przetłumaczona na 14 języków, wznowieniom zdaje się nie być końca, po dziś dzień uważana za jedno z najwybitniejszych osiągnięć literackich psychologizmu okresu międzywojennego.
1937
- Zbiór opowiadań Sanatorium Pod Klepsydrą Bruno Schulza powoduje, że pisarz jest zasypywany pochlebnymi recenzjami prasowymi i doceniany przez krytyków, czego dowodem jest m.in. Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.
- Witold Gombrowicz publikuje swe głośne dzieło Ferdydurke;
- Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy powieścią, w której Sergiusz Piasecki opisuje realia pogranicza polsko-radzieckiego lat 20. XX wieku.
1938
- Pojawia się Krzyk ostateczny, zbiór wierszy pisanych przez Władysława Broniewskiego od 1933 roku.
- Julian Przyboś kończy wiersze do tomiku Równanie serca.
1939
- Witold Gombrowicz kończy powieść sensacyjną Opętani;
- Ukazuje się tom poezji nuta człowiecza Józefa Czechowicza.
W XX-leciu międzywojennym tworzyło wielu wspaniałych, wręcz genialnych twórców. Władysław Broniewski intrygował swoim indywidualizmem, drażnił i przyciągał zarazem poglądami rewolucyjnymi, czerpał z dorobku poezji romantycznej. W tym okresie napisał swoje najpopularniejsze dzieła: wiersz Bagnet na broń czy cykl Anka.
Panoramę polskiej literatury współtworzyli z nim między innymi lubelski katastrofista Józef Czechowicz, estetyzujący i klasycyzujący Jarosław Iwaszkiewicz, manifestujący swoją nonszalancję oraz młodzieńczą agresję – futurysta Bruno Jasieński.
Nie sposób nie wspomnieć także o Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, przenoszącej do swoich wierszy-miniatur świat kobiecych drobiazgów oraz podejmującej problemy filozoficzno-egzystencjalne czy o Leszku Serafinowiczu, czyli Janie Lechoniu – autorze słynnych Dzienników będących portretem epoki oraz kontrowersyjnych słów A wiosną niechaj wiosnę, nie Polskę zobaczę!
Dokonując przeglądu twórców epoki, trzeba również pamiętać o mistrzu fantastyki baśniowej i neologizmów Bolesławie Leśmianie, późniejszym laureacie Nagrody Nobla z 1980 roku Czesławie Miłoszu oraz „papieżu” awangardy – Tadeuszu Peiperze, autorze zasady 3M (miasto, masa, maszyna).
Dokonanie syntezy nazwisk najwybitniejszych twórców epoki to bardzo mozolna i żmudna praca. Trudno zapomnieć o członkach Skamandra, którzy przecież wnieśli tak dużo do ogólnego kształtu XX-lecia. Wśród nich byli: geniusz metafory, elipsy i skrótu Julian Przyboś, buntownik z wyboru Antoni Słonimski (autor słów w demokracji będę wielbił króla, w monarchii będę demokratą) czy sprawca „wojny o wiosnę” – „bluźnierca” Julian Tuwim.
Powyższy „przegląd” jest tylko małym hołdem dla poetów. Każdego, kto jest zainteresowany zapoznaniem się z najwybitniejszymi prozaikami epoki – jeśli nie pokusić się o stwierdzenie – całej polskiej literatury – zachęcam do sięgnięcia do fachowych, rzetelnych, ale jednocześnie bardzo „przystępnych” opracowań dwudziestu lat w historii naszej literatury. Wybór jest bardzo bogaty i zróżnicowany:
Kalendarium polskiej literatury międzywojennej
1918
- Maria Dąbrowska pisze Dzieci ojczyzny – opowiadania historyczne dla młodzieży;
- Władysław Reymont kończy trzytomowe dzieło Rok 1794;
- Wacław Berent publikuje Żywe kamienie – powieść o średniowiecznych artystach wędrownych, których wizyta w pewnym mieście zmienia oblicze grodu pogrążonego dotąd w marazmie;
- Julian Tuwim oddaje do druku Czyhanie na Boga.
1919
- Wychodzi zbiór wierszy Wiosna i wino Kazimierza Wierzyńskiego;
- Jarosław Iwaszkiewicz publikuje cykl Oktostychy;
- Ukazuje się wiersz Czarna wiosna Antoniego Słonimskiego;
1920
- Jan Lechoń publikuje zbiór poezji Karmazynowy poemat, w którym postacie i zdarzenia są powiązane z kulturą i historią Polski – obiektem zachwytu autora;
- ukazuje się Lato leśnych ludzi Marii Rodziewiczówny;
- Bolesław Leśmian kończy drugi zbiór wierszy, zatytułowany Łąka, w którym porusza problematykę filozoficzną, okraszając ją elementami zaczerpniętymi z natury i ludowego folkloru. W tomiku można znaleźć takie ballady, jak Świdryga i Midryga czy Dusiołek, oraz najsłynniejszy cykl erotyków – W malinowym chruśniaku.
- Józef Wittlin publikuje swoje Hymny.
- Czytelnicy są podzieleni. Jedni zachwycają się nowym zbiorem Ja z jednej i Ja z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka Aleksandra Wata, drudzy są zdegustowani tokiem rozumowania poety.
- Formista, futurysta i prymitywista Tytus Czyżewski kończy Zielono oko.
1921
- Współtwórca polskiego futuryzmu, Bruno Jasieński publikuje tomik wierszy o znaczącym tytule But w butonierce. Tytułowy utwór rozpoczyna się znanym czterowierszem:
Zmarnowałem podeszwy w całodziennych spieszeniach,
Teraz jestem słoneczny, siebiepewny i rad.
Idę młody, genialny, trzymam ręce w kieszeniach,
Stawiam kroki milowe, zamaszyste, jak świat.
- Ukazują się Kreski i futureski Stanisława Młodożeńca;
- Kazimierz Wierzyński publikuje zbiór Wróble na dachu, dzięki czemu dostarcza miłośnikom polskiej poezji nieobecną wcześniej na rodzimym nurcie porcję afirmacji życia. Czytelnicy uświadamiają sobie, że bohaterem liryki nie musi być wiecznie płaczący malkontent, którego zastąpił teraz nowoczesny młodzieniec, nie godzący się na szarość miejskich ulic i szarość przechodniów.
1922
- Czytelnicy i krytycy mogą zapoznać się z Generałem Barczem – dla niektórych recenzentów skandalizującą, ale dla wszystkich odbiorców „wielką” – powieścią polityczną Juliusza Kaden-Bandrowskiego, w której autor niczym kronikarz opisał pierwsze tygodnie i miesiące kształtowania się niepodległej Polski;
- Rynek wydawniczy wzbogaca powieść Stefana Żeromskiego Wiatr od morza, którą pod tym samym tytułem w 1930 roku zekranizował Kazimierz Czyński;
- Wielbiciele lirycznego talentu Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej mogą raczyć się jej nowym tomikiem, zatytułowanym Niebieskie migdały;
- Kazimiera Iłłakowiczówna publikuje Śmierć Feniksa;
1923
- Zofia Nałkowska kończy głośną, skandalizującą jak na owe czasy powieść psychologiczną Romans Teresy Hennert;
1924
- Ukazuje się opowieść o losach Cezarego Baryki (Przedwiośnie Stefana Żeromskiego);
- Jan Lechoń oddaje do druku tomik wierszy Srebrne i czarne, uważany do dziś za najlepszy z jego dorobku, podejmujący problem samotności, miłości, śmierci i tragizmu życia ludzkiego;
- A oraz Żywe linie nowymi zbiorami autora programu poetyckiego Awangardy krakowskiej Tadeusza Peipera;
1925
- Opiewający przyrodę Gór Świętokrzyskich Żeromski kończy nowelę Puszczę jodłową. Wprowadza tym samym określenie „Puszcza Jodłowa” do literatury ;
- Ukazują się wiersze zebrane w tom Śruby Juliana Przybosia;
- Pastorałki nowym tomikiem twórczości teoretyka formizmu Tytusa Czyżewskiego;
- Roman Jaworski kończy Wesele hrabiego Organza - historię o spotkaniu dwu milionerów, która tak naprawdę jest opisem upadku cywilizacji po I wojnie światowej;
1926
- Maria Dąbrowska publikuje cykl ośmiu opowiadań, zatytułowany Ludzie stamtąd, opowiadających o życiu służby folwarcznej;
- Słowo o Jakubie Szeli powoduje kolejną falę krytyki autora, Bruna Jasieńskiego;
- Kontrowersyjny Julian Tuwim kończy słynny tomik poezji Słowa we krwi;
- Wiersze z tomu Pocałunki powiększają grono miłośników Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Poetka w pierwszym wydaniu 64 utwory podzieliła na IV cykle tematyczne. Oto czterowiersz zatytułowany Westchnienie:
Morze jest dzisiaj smutne. Westchnienia się żalą
przy brzegu porośniętym siwozłotą sierścią.
Jak pierś wznosi się fala i ginie za falą.
Morze wzdycha falami, Ziemia - moją piersią.
1927
- Ukazuje się Pożegnanie jesieni Stanisława Ignacego Witkiewicza, opatrzone przedmową autora. Na podstawie tej powieści powstał film fabularny Mariusza Trelińskiego pod tym samym tytułem.
- Kazimierz Wierzyński publikuje tom Laur Olimpijski, za który rok później otrzymuje złoty medal w konkursie literackim IX Olimpiady w Amsterdamie;
- Dymy nad miastem nowym zbiorem wierszy Władysława Broniewskiego;
1928
- Prozaik, poeta, felietonista, krytyk teatralny i publicysta, znany szerokiej publiczności chyba przede wszystkim jako pisarz dziecięcy, Kornel Makuszyński, kończy opowieść O dwóch takich, co ukradli księżyc, na podstawie której nakręcono film fabularny z 1962 roku, w którym wystąpili bracia Kaczyńscy i serial animowany z lat 1984-1989. To także tytuł piątej płyty zespoły Lady Pank, wydanej w 1986 roku, z której pochodzą takie hity, jak Marchewkowe pole czy Wędrówka;
1929
- Bruno Jasieński publikuje w odcinkach na łamach francuskiej gazety "L'Humanité” powieść nurtu fantastyki historiozoficznej Palę Paryż;
- Satyryczna powieść poetycka Porfirion Osiełek, czyli klub świętokradców nowym dziełem poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego;
- Julian Tuwim oddaje do druku Rzecz czarnoleską;
- Rynek wydawniczy mobilizuje pojawienie się maszynopisu nowego utworu Tadeusza Peipera – Raz.
1930
- Dzień jak co dzień powiększa dorobek Józefa Czechowicza;
- Kazimiera Iłłakowiczówna publikuje zbiór wierszy Popiół i perły;
- Ukazuje się dramat Europa Jerzego Brauna, późniejszego przewodniczącego Rady Jedności Narodowej (od marca 1945) oraz ostatniego Delegata Rządu na Kraj (od czerwca 1945);
- Czytelniczy mogą zapoznać się z kontrowersyjnym dziełem Witkiewicza – Nienasycenie, które w 2003 roku sfilmował Wiktor Grodecki;
- Julian Przyboś kończy zbiór wierszy Z ponad;
1931-1934
- W tych latach Stanisław Ignacy Witkiewicz pracuje nad swoim głośnym i ważnym dramatem Szewcy;
1931
- Ukazuje się Przylądek Dobrej Nadziei Zygmunta Nowakowskiego;
- Powrót do Europy kolejną książką Jarosława Iwaszkiewicza, w której podjął problematykę historiozoficzną;
1932-1934
- Noce i dnie Marii Dąbrowskiej ewoluują z pomysłu w głowie pisarki, do kilkutomowego dzieła, jednego z ważniejszych w jej karierze;
1932
- Ukazuje się powieść Kariera Nikodema Dyzmy Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, której akcja toczy się w Warszawie końca lat dwudziestych, a czytelnik może poczytać o pierwszych latach rządów Józefa Piłsudskiego (sanacji);
- Kordian i cham powiększa pisarski dorobek Leona Kruczkowskiego;
- Czytelnicy mogą poczytać nowy tomik Troska i pieśń Władysława Broniewskiego;
- Leopold Staff kończy zbiór wierszy Wysokie drzewa, uważany po dziś dzień za najbardziej charakterystyczny w międzywojennej twórczości poety, który odchodzi od młodopolskiej poetyki i skupia się na próbach opanowania cnoty prostoty w poezji;
1933
- Rynek czytelniczy wzbogaca opowiadanie Panny z Wilka Jarosława Iwaszkiewicza, na podstawie której powstał polsko-francuski film fabularny z 1979 roku, w reżyserii Andrzeja Wajdy;
- Jan Parandowski publikuje Dysk olimpijski;
- Poemat o czasie zastygłym Czesława Miłosza zachwyca czytelników oraz krytyków;
- Michał Choromański kończy powieść Zazdrość i medycyna, przeniesioną na ekran przez Janusza Majewskiego w 1973 roku. Głównych bohaterów zagrali Ewa Krzyżewska, Mariusz Dmochowski i Andrzej Łapicki;
- Debiutancki zbiór opowiadań Pamiętnik z okresu dojrzewania Witolda Gombrowicza wydany w Towarzystwie Wydawniczym "Rój";
- Konstanty Ildefons Gałczyński publikuje Bal u Salomona;
1934
- Na rynek czytelniczy dostają się Sklepy cynamonowe Bruno Schulza;
- Jarmark rymów Juliana Tuwima obfituje w piosenki kabaretowe, takie przeboje jak Nasza jest noc czy Miłość ci wszystko wybaczy, melorecytacje, skecze, monologi, kuplety.
1935
- Zofia Nałkowska kończy swoją głośną powieść Granica;
- Dziewczęta z Nowolipek Poli Gojawiczyńskiej powodują wzmożony ruch w księgarniach po nową powieść, która doczekała się aż trzech ekranizacji (w 1937 roku, w latach 70. oraz w 1985 roku).
1936
- Zofia Kossak-Szczucka publikuje czterotomowych Krzyżowców – dzieło o tematyce historycznej;
- Młyn nad Utratą nową książką Jarosława Iwaszkiewicza;
- Teodor Parnicki oddaje do druku we Lwowie Aecjusza, ostatniego Rzymianina;
- Ekspresjonistyczna powieść Sól ziemi kolejnym literackim zbiorem poglądów Józefa Wittlina;
- Czesław Miłosz kończy Trzy zimy;
- Cudzoziemka Marii Kuncewiczowej już od pierwszych dni wydania przysparza autorce nowych zwolenniczek. Zostaje przetłumaczona na 14 języków, wznowieniom zdaje się nie być końca, po dziś dzień uważana za jedno z najwybitniejszych osiągnięć literackich psychologizmu okresu międzywojennego.
1937
- Zbiór opowiadań Sanatorium Pod Klepsydrą Bruno Schulza powoduje, że pisarz jest zasypywany pochlebnymi recenzjami prasowymi i doceniany przez krytyków, czego dowodem jest m.in. Złoty Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury.
- Witold Gombrowicz publikuje swe głośne dzieło Ferdydurke;
- Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy powieścią, w której Sergiusz Piasecki opisuje realia pogranicza polsko-radzieckiego lat 20. XX wieku.
1938
- Pojawia się Krzyk ostateczny, zbiór wierszy pisanych przez Władysława Broniewskiego od 1933 roku.
- Julian Przyboś kończy wiersze do tomiku Równanie serca.
1939
- Witold Gombrowicz kończy powieść sensacyjną Opętani;
- Ukazuje się tom poezji nuta człowiecza Józefa Czechowicza.