Człowiek wobec świata w „Innym świecie” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Każdy człowiek żyje w świecie, którym rządzą zewnętrzne wobec niego siły, nad którymi nie ma panowania. Przypadek, historia czy też biologia są całkowicie niezależne. „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego ukazuje różne postawy ludzi wobec naporu tych sił. Ich wpływ na życie oraz mechanizmy obronne, jakie człowiek wytwarza, aby przetrwać w trudnych dla niego warunkach.

Bohaterowie utworu Herlinga-Grudzińskiego przed aresztowaniami prowadzili normalne życie, mieli rodziny i marzenia. Realizowali się zawodowo, bronili własnych przekonań. Zderzenie z realiami śledztwa, fałszywymi oskarżeniami, bezpodstawnymi wyrokami, a wreszcie z życiem w obozie, sprawiło, że musieli odnaleźć się w warunkach, w których każdy dzień był walką o własne przetrwanie. O aresztowaniu mogło zadecydować dosłownie wszystko: pochodzenie, narodowość, wyznanie, poglądy polityczne, przeszłość, a nawet tak absurdalne sytuacje, jak strzelanie do portretu Stalina czy zbyt ekspresyjne odtwarzanie roli w filmie.

Władze sowieckie nie uznawały żadnych granic moralnych, a oskarżony, udręczony wielogodzinnymi przesłuchaniami, torturami psychicznymi i fizycznymi, podpisywał w końcu sfabrykowany akt oskarżenia. Potem czekał go transport do obozu i egzystencja w nieludzkich warunkach. Życie w obozie, w odizolowanej od normalnego świata zonie, zmieniało każdego.

Zamknięcie, wyczerpująca praca, nieustannie odczuwany głód, choroby, wynikające ze złej higieny i niedożywienia, wewnętrzny strach przed wszystkim i wszystkimi i wizja rychłej śmierci – to wszystko wywierało piętno na psychice więźniów. Ci, którzy dopiero co przekroczyli bramy obozu, starali się jeszcze zachować resztki godności i ludzkich uczuć. Początkowo pomagali współwięźniom, dzielili się jedzeniem, okazywali litość. Z czasem te uczucia zastępowała nienawiść i pogarda dla towarzyszy niedoli, troska wyłącznie o swój byt. Człowiek bowiem, sprowadzony do funkcji niewolnika, tracił wszystko – krewnych, poczucie własnej niezależności i wartości. Był wyrzutkiem, który musiał zostać poddany odpowiednim metodom wychowawczym, by na nowo stać się członkiem społeczności sowieckiej.
Więźniowie, aby przeżyć, byli zmuszeni do wytworzenia swoistych mechanizmów obronnych, które umożliwiały im przetrwanie w nowych warunkach. Najprostszym sposobem było przystosowanie się do sytuacji, w której się znaleźli. Tak, jak czynili to „urkowie”, wprowadzając własne rządy w zonie. Główną zasadą było zachowanie milczenia, bierności i akceptacja rzeczy, które budziłyby sprzeciw na wolności. Żaden więzień nie zaprotestował, kiedy bito Gorcewa, który dawniej pastwił się nad aresztowanymi podczas przesłuchań. Nikt nie sprzeciwiał się gwałtom na kobietach czy też samosądom.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 

  Dowiedz się więcej