Według założeń mesjanizmu, odwołującego się do judaistycznej koncepcji Mesjasza, wybitna jednostka lub cały naród ma misję posłannictwa wobec ludzkości, misję zbawienia świata poprzez ofiarę, cierpienie i śmierć. Dlatego też często człowiek dla ogólnej idei poświęca własne życie, a naród cierpi, aby odkupić winy innych krajów.
Twórcą odmiany XIX-wiecznego mesjanizmu określa się Adama Mickiewicza. Stworzył on w III części Dziadów rozdział Widzenie księdza Piotra, w którym przedstawił ideę mesjanistyczną. Według niej Polska to ukrzyżowany Chrystus narodów, który poprzez własne cierpienie zbawi, oczyści i wyzwoli inne ludy.