Pani Bovary – wiadomości wstępne
Pierwsza powieść Flauberta została opublikowana w 1857 roku. Książka wstrząsnęła ówczesną Francją. Wielu czytelników i krytyków literackich poczuło się na tyle urażonych treścią Pani Bovary, iż zarówno autor, jak i wydawca powieści, zostali posądzeni o zamach na moralność publiczną i religię. Głównym zarzutem wobec Flauberta było propagowanie cudzołóstwa.
Od 1 października do 15 grudnia 1856 roku, na łamach gazety „La Revue de Paris” w odcinkach ukazała się Pani Bovary. Dzięki temu zabiegowi oraz bardzo gorącej dyskusji społecznej na temat jej treści, książka już pierwszego dnia (7 lutego 1857 roku) obecności na rynku stała się bestsellerem. Obecnie Pani Bovary jest uważana przez wielu znawców tematu za pierwowzór znanego nam dziś gatunku literackiego – powieści realistycznej.
Gustave Flaubert często mawiał „Madame Bovary, c'est moi”, zdanie to na pierwszy rzut oka wdaje się być absurdem. Jednak pomimo wszystkich różnic pomiędzy życiorysem pisarza a bohaterki jego najsłynniejszego dzieła, należy przyznać, iż istnieją między nimi zasadnicze podobieństwa. Emma Bovary jest ogarnięta ideą romantycznej, idealnej miłości - przypomina to uczucie, jakie Flaubert żywił pod adresem swojej pierwszej wielkiej miłości – Elizy Schlessinger. Obydwie postaci cierpiały choroby na tle nerwowym, a także często popadały w depresje czy pesymizm. Zarówno Flaubert jak i Emma nie mogli zaspokoić swoich wielkich życiowych pragnień.
Nienawiść do klasy mieszczańskiej i wartościom, którym ta hołdowała, jest bardzo widoczna w Pani Bovary. Za życia Flauberta Francja przeżywała gwałtowne przemiany. Wspomnienie Rewolucji z 1789 roku oraz rządów Napoleona wciąż było bardzo żywe w społeczeństwie. Upadek arystokracji doprowadził do wybicia się nowej klasy – burżuazji, czyli miejskich kupców nastawionych na zrobienie zysku. Jako członek intelektualnej elity Flaubert nie mógł znieść moralnego konserwatyzmu, braku dobrych manier i smaku oraz bezguścia nowej klasy. Atakiem wymierzonym w burżuazję miały być dwie powieści: Pani Bovary oraz Szkoła uczuć.
„Bowaryzm”
Słownik terminów literackich podaje, że bowaryzm to „termin pochodzący od nazwiska tytułowej bohaterki powieści G. Flauberta Pani Bovary” i oznacza „tworzenie fikcyjno-życzeniowej wizji własnej osoby, widzenie siebie jako kogoś innego”.
Zwrot wszedł do języka teorii literatury i dotyczy chociażby bohaterek romansów czy dam żyjących w zbytku. Charakteryzuje kobietę nieszczęśliwą, rozczarowaną i znudzoną prowadzonym życiem i otaczającym ją środowiskiem. Jedynym szczęściem są dla nich marzenia, świat nierealnych fantazji.
Plan wydarzeń „Pani Bovary”
1. Lata młodzieńcze, życie studenckie i pierwsze małżeństwo Karola Bovary’ego.
2. Karol poznaje pana Rouault i jego córkę Emmę.
3. Śmierć pierwszej żony Karola.
4. Oświadczyny Karola.
5. Wielki ślub i huczne wesele.
6. Wspólne życie nowożeńców w Tostes.
7. Marzenia Emmy o życiu jak z romansu.
8. Nuda w życiu pani Bovary.
9. Zaproszenie na bal przez markiza d`Andervilliers.
10. Fascynacja Emmy światem wyższych sfer.
11. Pani Bovary odczuwa przygnębienie otoczeniem.
12. Bohaterka dowiaduje się, że jest w ciąży.
13. Przeprowadzka małżeństwa Bovary do Yonville.
14. Emma poznaje Leona Dupuisa.
15. Przyjście na świat córki państwa Bovary – Berty.
16. Rozwój uczucia pomiędzy Emmą a Leonem.
17. Pani Bovary zadłuża się u Lheureux.
18. Leon wyjeżdża do Paryża.
19. Romans pani Bovary z Boulanger’em.
20. Nieudana operacja, jakiej dokonał Karol na szpotawej stopie Hipolita.
21. Zerwanie przez Rudolfa trzyletniego romansu z Emmą.
22. Ciężka depresja pani Bovary.
23. Wyjazd państwa Bovary do opery w Rouen.
24. Spotkanie Emmy z Leonem.
25. Potajemne spotkania pani Bovary z Dupuis’em w Rouen pod pretekstem pobierania przez kobietę lekcji gry na fortepianie.
26. Dług u Lheureux osiąga niewyobrażalnych rozmiarów.
27. Emma błaga o pomoc obecnego i poprzedniego kochanka w obawie o reakcję męża, gdy ten dowie się o zadłużeniu.
28. Kochankowie odwracają się od Emmy.
29. Samobójstwo Pani Bovary.
30. Pogrzeb bohaterki.
31. Nagła śmierć Karola, gdy odnalazł listy świadczące o niewierności zmarłej małżonki.