klp.plKolejny fragment tytułu: Spisek koronacyjny wiąże się ze zmową – spiskiem. Jego uczestnicy planowali zamach na cara Mikołaja I i jego rodzinę. Familia cesarska przybyła do Warszawy w 1829 roku na uroczystość koronacji. Cesarz Rosji miał zostać królem Polski.
Tak ten fakt wspomina Adam Gurowski (uczestnik powstania listopadowego mający wiedzę o istnieniu spisku):
„Nadjechał car do Warszawy; chwila stanowczego działania zbliżała się. [...] Nie mogąc więcej tracić czasu, pośpieszyłem do stolicy na trzy lub cztery dni przed koronacją. Natychmiast po przybyciu dowiedziałem się od Zwierkowskiego, Wysockiego i podchorążych, że ci posłowie, których o związku uświadomiono, jednomyślnie przeciwko temu gwałtownemu protestowali krokowi. [...] Te doradzania sprawiły, że już pomyślna chwila stracona została. Car i bracia jego znajdowali się na Saskim placu. Podchorążowie z nabitą bronią otoczyli pomazańca. Moskwa mogła w jednym momencie otrzymać zasłużona karę za rozbiór Polski. Co by się potem stało? nie wchodzę (...)
Minął dzień koronacji. Na niczym zeszły i poprzednie do wykonania zamierzonego przedsięwzięcia pomyślne chwile. Podchorążowie postanowili ostatniego spróbować momentu. Chcieli wykonać podczas uczty ludu, od czego ich na Saskim placu wstrzymano. Polecili tedy Wysockiemu zapytać jeszcze raz posłów za patriotów znanych, czyli życzą sobie posłannicy narodu, aby od takiego aktu zaczęła się rewolucja w Polszcze? (...) Wysocki jasno się tłumaczył; przełożywszy rzecz całą, żądał deklaracji z ich strony. Lecz omylił się w swej nadziei! Uważali oni to za niebezpieczne i niepewne i sankcji swej odmawiali. Okropne było położenie Wysockiego. [...]
Łatwo wiec pojąć, z czyjej winy koronacja spełzła na niczym. Przyłożyły się do tego zbyteczna skromność podchorążych i to szczególniej, że o innych w tej sprawie z siebie samych sądzili.”
(A. Gurowski, O spisku koronacyjnym, „Pamiętnik emigracji” 1833 r., nr „Aleksander Jagiellończyk” z 5 marca [w:] S. Makowski, Kordian Juliusza Słowackiego, Warszawa 1976)
Dobrze wiedzieć
Polska historyk literatury – Maria Janion, tak ujmuje kwestię istnienia teorii spiskowych w dziełach okresu romantyzmu: „W istocie to literatura romantyczna, a zwłaszcza polska, spopularyzowała te dwa mity: tyrana i tyranobójcy, mity tak ważące na nowoczesnym życiu umysłowym. (...) Romantyzm więc nadał spiskowi wymiar jednego z najistotniejszych fenomenów kultury XIX – wiecznej – bez literackiej aureoli romantycznej, spiskowiec nie znalazłby się nigdy na tych wyżynach etycznej wielkości, z których mógłby osądzać rzeczywistość w słowach pełnych najwyższej godności i szlachetności. Jego „zbrodniczość” stała się wątpliwa – to był sukces romantyzmu (...)” (M. Janion, Literatura romantyczna jako dokument spisków [w:] Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831 – 1863)
Polska historyk literatury – Maria Janion, tak ujmuje kwestię istnienia teorii spiskowych w dziełach okresu romantyzmu: „W istocie to literatura romantyczna, a zwłaszcza polska, spopularyzowała te dwa mity: tyrana i tyranobójcy, mity tak ważące na nowoczesnym życiu umysłowym. (...) Romantyzm więc nadał spiskowi wymiar jednego z najistotniejszych fenomenów kultury XIX – wiecznej – bez literackiej aureoli romantycznej, spiskowiec nie znalazłby się nigdy na tych wyżynach etycznej wielkości, z których mógłby osądzać rzeczywistość w słowach pełnych najwyższej godności i szlachetności. Jego „zbrodniczość” stała się wątpliwa – to był sukces romantyzmu (...)” (M. Janion, Literatura romantyczna jako dokument spisków [w:] Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831 – 1863)
Istnienie sekretnych towarzystw, które w tamtych czasach dążyły do przywrócenia niepodległości Rzeczypospolitej oraz członków tych związków pragnących rozwiązać problem drogą zamachu i rewolucji, potwierdzają historycy.
Słowacki, wpisując „Spisek koronacyjny” w całokształt tytułu, wskazał na aktualną (ówczesną) problematykę „urzeczywistnił” utwór, umiejscowił go w czasie i przestrzeni.
strona: - 1 - - 2 -
Autor: 