Winkelriedyzm w Kordianie - wyjaśnienie pojęcia, intepretacja

W Kordianie ścierają się dwie koncepcje polityczne. Słowacki podejmuje polemikę z mesjanistyczną wizją Polski i narodu polskiego Mickiewicza. "Polska Winkelriedem narodów" wykrzyczał Kordian podczas swojego monologu na Mont Blanc. Czym jest winkelriedyzm i jakie było jego znaczenie?

Kim był Arnold Winkelried?

Poglądy Słowackiego ukształtowały się najprawdopodobniej podczas pobytu w Genewie. Tu poznał legendę szwajcarskiego bohatera wojennego.

Jakie jest znaczenie winkelriedyzmu?

Słowacki uczynił Arnolda Winkelrieda symbolem nowe roli ojczyzny w Europie. Oto Polska miała skupić na sobie uwagę mocarstw (zwłaszcza Rosji), umożliwiając innym krajom walkę o wolność.

"Poświęci się, choć padnie jak dawniej!
Jak nieraz!”

Idea winkelriedyzmu wprowadzona jest do dramatu przez Grzegorza - wiernego sługę Kordiana. To on zaszczepił w Kordianie inny sposób widzenia siebie i świata. W swojej opowieści o kampanii moskiewskiej Napoleona przedstawia historię Kazimierza - polskiego oficera buntownika. Gdy polskie wojska trafiły do niewoli i planowano wcielić je do armii rosyjskiej, Kazimierz postanowił sam stanąć przeciw wrogom. Rzucił się na pułkownika tatarskiej armii i zabił go. Poświęcił swoje życie, aby inni mogli odzyskać wolność.

Mimo smutnego zakończenia (Kazimierz został stracony, a jego plan nie powiódł się) zainspirowała Kordiana. Bohater postanawia działać:

"Trzeba mi nowych skrzydeł, nowych dróg potrzeba".

Podróże Kordiana i monolog na Mont Blanc

Znudzony życiem Kordian wyrusza w podróż po Europie. Odwiedzane miejsca (Londyn, Dover, Włochy i Watykan) przynoszą mu kolejne rozczarowania. Jednak, gdy trafia na Mont Blanc jego poglądy nabrały realnych kształtów. Hasło "Polska Winkelriedem narodów" staje się jego mottem życiowym i ideą, którą spróbuje zaszczepić innym. Uskrzydlony wraca na "chmurze" do Polski.

Jak Kordian wdrażał ideę winkelriedyzmu w życie?

Podczas spisku koronacyjnego Kordian próbuje przekonać zebranych do pomysłu zamachu na cara Mikołaja I - nowego króla Polski. Gdy jego pomysł upada w głosowaniu, Kordian postanawia samotnie wykonać zadanie.

Kordian ostatecznie nie dorasta do roli Winkelrieda. Jego drogę zastępują Strach i Imaginacja - wytwory jego wyobraźni. Przegrywa wewnętrzną walkę i mdleje przed komnatą cara.

Pomysł indywidualnej walki ostatecznie krytykuje sam Słowacki. W szpitalu dla obłąkanych Doktor (Szatan) przedstawia Kordianowi dwóch szaleńców - pacjenta udającego krzyż Chrystusa i Atlasa - podtrzymującego niebo. Szatan pokazuje nieracjonalność obu zachowań.

Czy jednak sama idea winkelriedyzmu jest krytykowana przez Słowackiego? Może tylko nikt nie dorósł do tej roli? Słowacki te pytania pozostawił otwarte.

  Dowiedz się więcej