Do założeń realizmu powieściowego zaliczyć można:
- nastawienie poznawcze,
- wysoki stopień prawdopodobieństwa przedstawionej wizji świata,
- postaci i sytuacje charakterystyczne dla ówczesnych realiów,
- maksymalizacja w zakresie uszczegółowienia obrazu.
Powieść realistyczna rozwijała się głównie w Europie. Nie tylko we Francji, gdzie się narodziła, ale również w Rosji czy Wielkiej Brytanii. Bujnicki pisze o realizmie znanym z literatury lat trzydziestych XIX wieku: „W dziełach wielkiego (dojrzałego) realizmu obraz świata pokazany został jako wynik pogłębionej analizy psychologiczno-socjologicznej. Były to zazwyczaj powieści ukazujące świat po wielkich przemianach społecznych i politycznych – po Wielkiej Rewolucji Francuskiej, wojnach napoleońskich, oraz w okresach następującej po nich stabilizacji. Jest to rzeczywistość ,w której kształtowały się zręby nowoczesnej mieszczańskiej cywilizacji, a zarazem świeża była jeszcze pamięć wcześniejszych wstrząsów”.
Za typowego dla powieści realistycznej bohatera uznaje się jednostki silne i przedsiębiorcze. Najczęściej nie były to postaci ograniczone do swoich czasów, ale swoim postępowaniem zadawały się je wyprzedzać. Cechą bohaterów powieści realistycznej była też rozbudowana psychika i nieprzeciętny charakter oraz umiejętność współpracy i brania losu w swoje ręce.
Realizm odcisnął swe piętno również na dramacie. Utwory sceniczne charakterystyczne dla tego nurtu wywodziły się z obserwacji ludzkich zachowań. Dlatego też nie tylko scenografia, ale i kostiumy, a przede wszystkim problematyka, ówczesnych sztuk były odzwierciedleniem XIX-wiecznej rzeczywistości.
Realizm najpierw przejawiał się we wspomnianych kostiumach i scenografii. Od roku 1850 produkcje teatralne z roku na rok stawały się coraz bardziej „dokładne” pod względem odzwierciedlania ówczesnych realiów.
We Francji, głównie dzięki dramatom dwóch twórców, realizm zyskiwał sobie coraz więcej zwolenników, chociaż obydwaj oni odnosili się do różnych wartości i tradycji.
Pierwszym z nich był Aleksander Dumas (syn). Jego powieść Dama kameliowa, została zdramatyzowana, czyli przerobiona na sztukę, w 1852 roku. Uważa się ją do dziś za szczytowe osiągnięcie melodramatu. Utwór ten doczekał się wielu adaptacji oraz trawestacji, najsłynniejszą z nich jest opera Verdiego La Traviata. Utwór Dumasa poświęcony był losom paryskiej kurtyzany.
strona: - 1 - - 2 - - 3 -