Sytuacja polityczna w trzech zaborach

Ludność zamieszkująca zabór rosyjski, nazywany już nie Królestwem Polskim, lecz Krajem Przywiślańskim, poddawana była brutalnej rusyfikacji. Była ona bezpośrednim efektem upadku powstania styczniowego. W latach 1864-1914 oficjalnie obowiązywał na tym terenie stan wojenny. W omawianym okresie cenzura rosyjska miała prawo do tłamszenia wolności słowa, a w polskich szkołach język rosyjski całkowicie wyparł polszczyznę. Szkoła Główna została przekształcona w Carski Uniwersytet Warszawski.

Jednak nie były to jedyne konsekwencje za próbę wyzwolenia się spod niewoli. Polska szlachta została bardzo wysoko opodatkowana, ziemie rozparcelowane, wszelkie możliwe stanowiska urzędowe obsadzone przez Rosjan. Wszelkie przejawy autonomii, jakimi mogły się cieszyć ziemie Królestwa Polskiego zostały brutalnie odebrane.
Dodatkowo car w 1864 roku, aby skonfliktować chłopów ze szlachtą wydał nakaz uwłaszczenia tych pierwszych. Przez to przedstawiciele najniższej warstwy społecznej stracili zapał do walki o niepodległość, ponieważ wreszcie zyskali upragnioną wolność osobistą. Z czasem okazało się, iż dekret carski był dla chłopów wyrokiem skazującym ich na nędzę. Uwłaszczenie zapoczątkowało migrację „za chlebem” mieszkańców wsi do ośrodków miejskich lub za granicę (popularne wówczas stały się wyjazdy emigracyjne do Ameryki). W miastach, dzięki napływowi ludności wiejskiej, powstała nowa grupa społeczna – proletariat.

Nie tylko najubożsi, ale i „wysadzeni z siodła”, czyli pozbawieni majątku szlachcice, musieli ratować się ucieczką do miast. Dzięki temu powstała inna warstwa społeczna – inteligencja, zajmująca się takimi profesjami jak: dziennikarstwo, nauczycielstwo, medycyna czy adwokatura.

Jeśli w zaborze rosyjskim intensyfikacji uległ proces rusyfikacji polskiego społeczeństwa, to w zaborze pruskim analogicznie nasiliła się germanizacja. Kulturkampf, czyli zapoczątkowana przez kanclerza Bismarcka walka o kulturę niemiecką, oznaczała represję oraz ucisk wobec wszelkich przejawów polskości. Wszystkie najważniejsze stanowiska na ziemiach zaboru zostały obsadzone niemieckimi urzędnikami, w szkołach obowiązywał tylko język niemiecki. Obiektem ataku stał się również Kościół katolicki, ponieważ był on ostatnim bastionem kultury i tradycji polskiej.

strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej