„Ludzie bezdomni” – jako nowy rodzaj powieści

Powieść różni się od dotychczasowych standardów realistycznej powieści pozytywistycznej. Powieść taka cechowała się zwartą, linearnie rozwijającą się fabułą, a także koncentracją na losach głównego bohatera. Żeromski odchodzi od tego schematu. Wprowadza nowy sposób narracji, przedstawienia bohatera, a także zmienia sam styl opowiadania.

1. wprowadza tzw. albumowy charakter scen. W powieści akcja nie rozwija się linearnie, a poszczególne rozdziały nie są ze sobą powiązane za pomocą związków przyczynowo-skutkowych. Każdy rozdział to osobna scenka rodzajowa, w której poznajemy bohatera w określonym momencie, widzimy reakcję na określoną, krótką sytuację. Między rozdziałami następuje czasem znaczna rozbieżność czasowa, a czytelnik nigdy się nie dowie co działo się w tzw. międzyczasie (patrz rozdz. I – Paryż, rozdz. II – Warszawa; akcję w tych dwóch rozdz. dzieli rok). Albumowy charakter scen sprzyja rozluźnieniu kompozycji utworu.

2.synkretyzm poetyk – tzn. stosowanie w jednym utworze kilku technik pisarskich charakterystycznych dla różnych prądów. I tak mamy tu:

a) symbolizm – symboliczny jest już sam tytuł utworu, który można odczytywać wieloznacznie. Symboliczne znaczenie ma również tytuł ostatniego rozdziału powieści Rozdarta sosna, jako metaforyczne przedstawienie rozdarcia głównego bohatera między szczęściem osobistym a pomocą bliźnim. Symbolem śmierci jest w powieści krzyk pawia, który Judym słyszy odchodząc od chorej kobiety.

b) naturalizm – tej techniki Żeromski używa do opisu miejsc, w których żyją i pracują biedni ludzie. Naturalistycznie przedstawił fabrykę cygar, w której pracuje bratowa Judyma, warszawskie podwórka, a także obrazy Zagłębia:

„Judym wchodził z Joasią na podwórza domostw śmierdzących, otwierał drzwi nieproszony i oczami wskazywał jej ludzi. Były tam dzieci robotników z cynkowni. Wynaturzone obrazy gatunku ludzkiego, przedwcześni starcy z obliczami trupów i wzrokiem, który woła o pomstę do nieba. Spoglądały na nich babska paskudne i złe, twarze chorych, którzy może sądzili, że to śmierć nareszcie drzwi uchyliła”.

Zgodnie z wymogami naturalizmu pisarz nie ubarwia, nie upiększa otoczenia, jest brutalnie szczery w swym opisie. Przez karty powieści przelewają się góry błota, cuchnący szlam i brudna woda.

strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej