Wstęp
1. Scharakteryzuj dwie postawy młodopolskich artystów:
a) odrzucającą społeczne obowiązki i zadania sztuki, jakie wyznaczyli jej romantycy i pozytywiści;
b) kontynuującą ideały estetyczne, zawarte w twórczości Adama Mickiewicza.
2. Kreacja głównego bohatera powieści Stefana Żeromskiego, Tomasza Judyma, jako połączenie modelu bohatera romantycznego i pozytywistycznego.
Rozwinięcie
1. Tomasz Judym jako spadkobierca romantyków:
a) bunt przeciwko złu świata i anachronicznym normom społecznym;
b) poczucie indywidualizmu i ogromna wrażliwość moralna, wynikająca z poczucia długu wobec klasy, z której się wywodził i obowiązku spłaty tego długu;
c) samotność z przymusu (skłócony ze światem i odrzucony przez warstwę społeczną, do której wszedł dzięki zdobytemu wykształceniu) i z wyboru (rezygnuje z własnego szczęścia w imię dochowania wierności swym ideałom);
d) konflikt wewnętrzny – czuje odrazę wobec „motłochu”, z którego sam pochodzi. Ma poczucie niższości wobec ludzi z elity. Pragnie miłości, lecz nie potrafi pogodzić prywatnego szczęścia z poczuciem wierności wobec swych zasad i poglądów;
e) tragizm postaci – doktor Judym musi dokonać wyboru między szczęściem u boku ukochanej kobiety a wiernością swym ideałom.
2. Doktor Judym jako spadkobierca pozytywistów:
a) charakterystyczna droga życiowa: bohater wywodzi się z klasy robotniczej, dzięki wykształceniu uzyskuje awans społeczny, w wybranym przez siebie zawodzie lekarza dostrzega możliwość aktywnego działania na rzecz ubogich;
b) typowe dla pozytywistów ideały: wiara w naukę i racjonalne działanie, wiara w to, że poprawa warunków życia biedoty wpłynie również na zahamowanie procesu demoralizacji najniższych warstw społecznych;
c) postawa społecznika, działającego zgodnie z programem pracy organicznej i pracy u podstaw.
Zakończenie
Doktor Judym jako spadkobierca romantyków jest postacią tragiczną, lecz zachowuje wierność wobec własnych bohaterów. Jako spadkobierca pozytywistów ponosi klęskę – nie potrafi pokonać oporu lekarzy z elity, dla których zawód nie jest misją lecz sposobem na zarabianie pieniędzy. Nie potrafi również przełamać obojętności ludzi wobec sytuacji biedoty. Jakie wrażenie jako bohater pozostawia na czytelniku?