W najbardziej znanej powieści Orzeszkowej Nad Niemnem pojawia się motyw powstania styczniowego. W utworze autorka zaprezentowała dwa pokolenia Polaków. Starsze, które brało udział w przygotowaniach i walkach styczniowych. Młodsze, które o przebiegu powstania dowiaduje się od kombatantów. Bardzo ważnym elementem powieści jest samotna piaszczysta mogiła, w której tkwiły szczątki powstańców. Symbolizowała ona patriotyzm, zbiorowe poświęcenie, ale i daremność walki zbrojnej o niepodległość. Orzeszkowa złożyła piękny hołd bohaterom i ofiarom powstania styczniowego wydając tom nowel Gloria victis.
strona: - 1 - - 2 -