klp.pl12 października 1920 roku w Rydze zawarto rozejm pomiędzy Polską a Rosją, a 18 marca 1918 roku podpisano tzw. pokój ryski. Dokument ten zawierał zapis o przebiegu wschodniej granicy Rzeczpospolitej biegnącej po linii Dzisna-Dokszyce-Słucz-Korzec-Ostróg-Zbrucz. Wielkie zwycięstwo, zakończone podpisaniem niezwykle korzystnego traktatu pokojowego przyniosło również porażki. Z powodu wielkiego zaangażowania wojsk w spór z bolszewikami Rzeczpospolita utraciła Zaolzie na rzecz Czechów.
Niekorzystnie dla Polski przebiegły również plebiscyty na Powiślu oraz na Warmii i Mazurach. W obydwu przypadkach ludność zamieszkująca te tereny opowiedziała się za chęcią przynależenia do państwa niemieckiego ulegając propagandzie głoszącej, że Polska to zaledwie twór sezonowy, który niebawem ponownie upadnie. Sytuacja inaczej wyglądała na Górnym Śląsku, gdzie plebiscyt, a raczej praktyki stosowane przez Niemcy aby go wygrać doprowadziły do wybuchu trzech powstań śląskich w latach 1919-1921. Krwawy opór jednak się opłacił, ponieważ dzięki temu Rada Ambasadorów podzieliła odgórnie teren Górnego Śląska z korzyścią dla strony polskiej.
Okres odbudowy granic Rzeczpospolitej zakończył się w 1923 roku. Polska sąsiadowała wówczas z sześcioma państwami, ale tylko z dwoma (Rumunią i Łotwą) łączyły ją pokojowe stosunki.
Jak pisze Tomasz Nałęcz:
Walki zbrojne i zabiegi dyplomatyczne uczyniły Polskę państwem rozległym, choć obejmującym tylko 52% obszaru przedrozbiorowego. Jego terytorium liczyło 388�600 km2, co stawiało II Rzeczpospolitą na szóstym miejscu w Europie.
Obok wywalczenia granic największym zadaniem okazało się ujednolicenie państwa składającego się z trzech nierównych i zróżnicowanych pod niemal każdym względem części. Sytuacje dodatkowo komplikowała trudna sytuacja gospodarcza, która wyrażała się między innymi poprzez wielką inflację. Początkiem procesu ujednolicania państwa miało być uchwalenie 17 marca 1921 roku ustawy zasadniczej, czyli tzw. konstytucji marcowej. Dokument ten stwarzał niebezpieczną przewagę władzy ustawodawczej, czyli Sejmu, nad władzą wykonawczą, czyli prezydentem i rządem.
W listopadzie 1922 roku w wyborach do Sejmu i Senatu zwyciężyła „Chjena” (tak potocznie nazywano pakt pomiędzy Związkiem Ludowo-Narodowym, Chrześcijańską Demokracją i Narodowo-Chrześcijańskim Stronnictwem Ludowym). Jednak nie posiadała wystarczającej większości i w wyborach prezydenckich poparła kandydaturę Józefa Piłsudskiego. Marszałek wiedząc, że wygraną „ma w kieszeni” na kilka dni przed głosowaniem Zgromadzenia Narodowego (organ składający się z posłów i senatorów, który na mocy konstytucji marcowej miał wybrać pierwszego prezydenta Rzeczpospolitej) wycofał swoją kandydaturę. Uznał bowiem, że uprawnienia prezydenta są zbyt skromne jak na jego wymogi. Ostatecznie prezydentem wybrano Gabriela Narutowicza, co było nie lada sensacją. Rozzłoszczona tym faktem endecja wzniecała rozruchy w Warszawie, aby w ten sposób wywrzeć presję na prezydencie elekcie, by ustąpił ze stanowiska. Ostatecznie nastroje społeczne osiągnęły zenitu, gdy 16 grudnia 1922 roku w warszawskiej Zachęcie endecki fanatyk Eugeniusz Niewiadomski zastrzelił pierwszego prezydenta II Rzeczpospolitej. Gabriel Narutowicz sprawował ten urząd przez zaledwie pięć dni. Jego następcą został Stanisław Wojciechowski, a endecja, poczuwając się do moralnej odpowiedzialności za śmierć Narutowicza, tym razem nie oponowała.
Za rządów prawicy krajem wstrząsały fale niezadowolenia. Mnożyły się strajki, a inflacja przerodziła się w hiperinflację. Katastrofalna sytuacja gospodarcza wymagała zdecydowanych posunięć. 19 grudnia 1923 roku powołano pozaparlamentarny rząd fachowców na którego czele stanął Władysław Grabski, jednocześnie minister skarbu. Polityk ten zdecydował o wprowadzeniu drastycznych oszczędności budżetowych, likwidacji Ministerstwa Robót Publicznych, a także walce z biurokracją.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -
Autor: