klp.plGeneza utworu „Kolumbowie. Rocznik 20” i znaczenie tytułu
Wojenna powieść Kolumbowie. Rocznik 20. autorstwa Romana Bratnego, powstawała w latach 1955-56, w czasie „odwilży” – dokładnie w ciągu jedenastu miesięcy. W ręce czytelników dostała się w 1957 roku, gdy została opublikowana w Warszawie, mimo iż pełno jest w niej treści niewygodnych dla komunistów.
Bratny (właściwie Roman Mularczyk) poświęcił ją pokoleniu, które przyszło na świat około 1920 roku, a wkraczało w dorosłość w czasie II wojny światowej. Bohaterami uczynił głównie inteligencką młodzież warszawską, niemniej obszerna, bo ponad siedemset stronnicowa! - powieść może być interpretowana jako obraz ówczesnych polskich nastolatków biorących udział w zbrojnej konspiracji antyhitlerowskiej w szeregach AK.
Autor oparł swoją przypominającą zbeletryzowany zapis kronikarsko-reportażowy powieść na bogatym materiale autobiograficznym, ponieważ sam brał udział w opisanych wydarzeniach (podczas okupacji niemieckiej w latach 1943-1944 współpracował najpierw z pismem Kuźnia, a w 1944 był redaktorem tajnego pisma literackiego Dźwigary; oficerem Armii Krajowej i walczył w powstaniu warszawskim oraz jako jeniec przebywał w obozie). Stworzył literacki obraz wielu autentycznych epizodów oraz postaci. W powieści pojawiają się między innymi dziennikarze pisma „Prawda i Naród", wzorowani na konspiracyjnym tytule „Sztuka i Naród". Podobnie stało się z powojennym „Pokoleniem" (powieściowy odpowiednik to „Głos Pokolenia").
Akcja wielowątkowej, zaskakującej, pełnej dramatycznych epizodów i niespodziewanych powikłań powieści jako pierwsza po wojnie obejmuje sześć ważnych i ciężkich lat w historii Polski lata: od 1942 do 1948 roku i dotyczy ogólnie takich wydarzeń, jak niemiecka okupacja i dywersja (część I: Śmierć po raz pierwszy), powstanie warszawskie (część II: Śmierć po raz drugi) oraz powojenna rzeczywistość w Polsce i na emigracji (część III: Życie).
Po opublikowaniu powieści Bratny stał się pisarzem niezwykle popularnym i ważnym na tle polskiego pejzażu literackiego.
Powieść Bratnego ma cechy publicystycznej wypowiedzi pokoleniowej, stąd też zaczerpnięcie jej tytułu – Kolumbowie – do nazwania pokolenia polskich poetów i literatów, które stanęło twarzą w twarz z grozą okupacji, którego wczesna młodość przypadła na lata II wojny światowej i które wzięło aktywny udział w ruchu oporu przeciwko niemieckiemu okupantowi oraz w powstaniu warszawskim. Określenie to na trwałe wpisało się do języka publicystycznego. Jest używane na zmianę z terminami pokolenie „czasu kurz” i „apokalipsy spełnionej”, do którego zaliczamy między innymi Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Władysława Bartoszewskiego, Mirona Białoszewskiego.
Kolumbowie. Rocznik 20 - streszczenie
Akcja powieści Kolumbowie. Rocznik 20. dotyczy sześciu powojennych lat: od 1942 do 1948 roku. Dotyczy między innymi wydarzeń związanych z okupacją niemiecką, powstaniem warszawskim czy Katyniem, postrzeganych z punktu widzenia walczącego z hitlerowskim okupantem polskiego ruchu oporu, pokolenia młodych konspiratorów i żołnierzy-podchorążych AK.
Bohaterami obszernej, plastycznej powieści Bratnego, przypominającej powieść przygodową, jest polska młodzież walcząca, symbolizowana przez kilkoro przyjaciół z Warszawy wywodzących się z inteligencji – pół-Żyda Zygmunta – konspiratora i wielkiego handlarza, Jerzego (alter ego autora), Kolumba, Czarnego Ola (uosobienie niezawodnego żołnierza), Niteczkę, Malutkiego, Ałłę, Basika, ich codzienne zmagania z okupantem, ich poglądy, ich przedwczesne wkraczanie w dorosłość w czasie II wojny światowej, ukazane przez pisarza w sposób niezwykle sugestywny, miejscami wstrząsający (świadomość, że nie wróci się z postawiania warszawskiego, że nie pójdzie się na pierwszą randkę z koleżanką z klasy, że nie podoła się presji otoczenia).
Dwudziestoletni chłopcy przedstawieni zostali w kontekście wydarzeń, jakie wstrząsają opinią publiczną nawet dzisiaj. Z dnia na dzień zostają zmuszeni do podejmowania trudnych, nierzadko dramatycznych decyzji, mimo to ich wybory charakteryzują się pomysłowością, polotem właściwym młodości.
Czytelnik przygląda się, jak początkowo spontaniczna walka z wrogiem (tajne nauczanie i podziemne życie kulturalne) zamienia się w zorganizowany, przemyślany masowy sprzeciw, w działalność dywersyjną właściwą oddziałom wojskowym (mały sabotaż, partyzanckie akcje Kedywu, walka w oddziałach powstańczych, niewola w obozach jenieckich). Ta inicjatywa jest o tyle warta uwadze, że walka ta była szalenie nierówna.
strona: - 1 - - 2 - - 3 -
Autor: