Kubizm w sztuce

Sztuka nowoczesna narodziła się na początku XX wieku w Paryżu. Wtedy to młode pokolenie artystów, na czele którego nieformalnie stał Henri Matisse (pozostali to m.in. Georges Braque, Andre Derain, Raoul Dufy, Maurice de Vlamnick) zrewolucjonizowało paryskie (co wówczas znaczyło tyle, co światowe) życie kulturalne swoimi „dzikimi”, kolorowymi, ekspresyjnymi, pełnymi ruchu i życia pejzażami oraz figurami. Obraz Taniec Matisse’a oznaczała nie tylko zwrot w jego karierze, ale i w historii sztuki. Krytycy nazwali prezentowany przez niego styl fowizmem. Termin to pochodził od francuskiego słowa oznaczającego dziką bestię (Les Fauves). Patrząc na omawiany obraz nie trudno nie zauważyć inspiracji sztuką pierwotną. Nie dość, że namalowany jest żywymi, mocnymi kolorami, to przedstawia nagie postaci tańczące w rytualnym kręgu.

Mniej więcej w tym samym czasie Hiszpan Pablo Picasso namalował swój pierwszy kubistyczny (słowo „kubizm” pochodzi od łacińskiego „cubus”, co oznacza sześcienną bryłę) obraz. W 1907 roku powstały słynne Panny z Avignion (Demoiselles d’Avignon). Dzieło to było inspirowane teorią innego wielkiego malarza – Cezanne’a, który uważał, że naturę można zredukować do trzech brył: sześcianu, kuli i stożka. Kobiety na obrazie Picassa to pięć prostytutek namalowanych w prymitywny, bardzo oryginalny sposób, przypominają afrykańskie maski, którymi artysta był zafascynowany. Panny z Avignionu zapoczątkowały wielką karierę mistrza i współtwórcy kubizmu. Katarzyna Droga scharakteryzowała Picassa w następujący sposób:

To on odkrył i ujrzał świat inaczej – i utrwalił go na płótnach. Inaczej – to znaczy w prostych formach geometrycznych, do których można sprowadzić każdą postać, każdy kształt. Postrzeganie drzewa jako prostokąta, góry jako trójkąta nie jest bliskie naturze, nie jest też odwzorowaniem rzeczywistości – ale jest poszukiwaniem istoty rzeczy wspólnej, wszelkim elementom życia naszej planety. Picasso odkrywa ich strukturę, szkielet, zagląda do wnętrza postaci i przedmiotów.

Drugim współtwórcą tego nurtu był Georges Braque. Podobnie jak Picasso, zafascynowany teorią Cezanne’a, próbował stworzyć trójwymiarowy obraz. Aby to uczynić chciał ukazać przedmiot z kilku punktów widzenia na raz (tak jak to było na Pannach z Avignionu Picassa). Dwaj twórcy zaprzyjaźnili się i zawiązali ścisłą współpracę w rozwijaniu nowej koncepcji.

Kubizm analityczny to pierwsza faza nurtu, charakteryzująca się przede wszystkim ubogą kolorystyką i brakiem emocji. Tematyka powstałych wówczas obrazów przeważnie stanowiła martwa natura. Kubizm analityczny zakończył się w 1911 roku. W twórczości Picassa i Braques’a z tego okresu widać wyraźne różnice. Pierwszy z nich skupił się głównie na formach abstrakcyjnych, a drugi tworzył geometryczne wizje prawdziwych przedmiotów, o czym najlepiej świadczą tytuły jego najsłynniejszych dzieł: Martwa natura, Stół muzyka, Skrzypce i dzbanek.
Od 1911 roku kierunek przybrał postać kubizmu syntetycznego. Do Picassa i Braque’a dołączyli wówczas tacy artyści jak Fernand Leger, Juan Gris, Albert Gleizes, a przede wszystkim Marcel Duchamp. Kubizm syntetyczny cechował się wielością różnych tekstur, technik malarskich, stanowił kolaż wielu elementów. O ile kubizm analityczny stanowił przedstawienie przedmiotów, głównie poprzez rozbieranie ich na części pierwsze, to kubizm syntetyczny starał się ukazać kilka obiektów jednocześnie. Nowością w malarstwie były wówczas napisy pojawiające się na płótnach. Na jednym ze swoich dzieł (Martwa natura z plecionym krzesłem, 1911-1912) Picasso umieścił słowo JOU odczytywane jako odniesienie do dziennika „Le Journal” lub do francuskiego słowa „jouer”, oznaczającego zabawę. W tym samym obrazie Hiszpan zastosował technikę artystycznego kolażu, przyklejając do płótna kawałek materiału.

strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej