Teatr i dramaturgia dwudziestolecia miedzywojennego

Wielka Reforma wyniosła jednak na pierwszy plan nie aktorów czy reżyserów, a inscenizatorów. To właśnie oni odpowiadali za całokształt spektaklu. Przed szereg największych inscenizatorów epoki wysunął się Max Reinhardt, który „wyprowadził” swoje projekty poza teatr. Do historii przeszły inscenizowane przez niego spektakle, które rozgrywały się na arenach cyrkowych lub w salach widowiskowych.
W Rosji przed 1917 rokiem najgłośniejszym inscenizatorem był zbuntowany uczeń Stanisławskiego – Wsiewołod Meyerhold. Nie podzielał on wizji aktorstwa psychologicznego wielkiego mistrza MChT, zamiast tego wolał tzw. biochemikę, polegającą na dominującej roli gestu i ruchu, a nie przeżyć. Meyerhold utrzymywał również, że dla dobra sztuki, inscenizator ma prawo zmienić tekst dramatu, co też często czynił.



Wielkie znaczenie dla reformy teatru mieli Szwajcar Adolphe Appia i Anglik Gordon Craig. Dziś określa się ich mianem wizjonerów. To im zawdzięczamy bowiem odejście od malowanych scenografii na rzecz trójwymiarowych elementów dekoracyjno-użytkowych (kombinacje podestów, kotar podświetlonych strumieniem światła).

Craig zasłynął jako twórca pojęcia „aktor-nadmiernota”. Tak określając swój stosunek do aktorów składał hołd prawdziwym, wedle swojego zdania, twórcom teatralnym, czyli reżyserom i inscenizatorom. Joanna Lupas-Rutkowska zauważa, że

Appia i Craig byli odpowiedzialni za kolejny przełom: (…) ci dwaj wielcy reformatorzy głosili ideę teatru-świątyni, gdzie wszystkich zgromadzonych łączyłaby wspólna więź, idea, przeżycie.

Wszystkie te przedwojenne kierunki i nurty inscenizacyjne łączył bunt przeciwko komercjalizacji, zatraty artyzmu, korupcji i zepsuciu panującemu w teatrze XIX-wiecznym. Poszukiwanie nowych dróg, nowych form wyrazu, nowych środków artystycznych w połączeniu z duchem modernizmu spowodowały odejście od tradycji.

Efekty Wielkiej Reformy najbardziej uwidoczniły się w okresie międzywojnia. Rewolucja bolszewicka, która „wywróciła Rosję do góry nogami” odcisnęła swoje piętno na sztuce teatralnej. Wspomniany wcześniej uczeń Stanisławskiego Wsiewołod Meyerhold, który przystał do komunistów, stworzył nowy teatr, „teatr przyszłości”, jak sam go nazywał. Dziś określa się go mianem Teatru Październikowego. Jego głównym założeniem była masowość i propaganda. Otwarcie czerpał z popularnych widowisk, takich jak chociażby cyrk. Doskonale w nowym nurcie odnalazła się opracowana przez niego biochemika. Meyerhold święcił wielkie sukcesy, lecz z czasem jego blask gasł. Ostatecznie, na rozkaz Stalina, wielki inscenizator propagandowych spektakli został rozstrzelany w 1940 roku.





strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej