Neoklasycyzm

Wyjaśnienie terminu

Termin „neoklasycyzm” oznacza nowe ujęcie tendencji klasycystycznych w sztuce, literaturze (przede wszystkim w poezji), muzyce i architekturze.

Czas trwania

Nurt powstał pod koniec XIX wieku we Francji, gdy Jean Moreas założył w 1891 roku tzw. �cole romane.

Zasięg oddziaływania

Początków neoklasycyzmu należy szukać we Francji, Anglii i Rosji. Nurt dobrze zaadaptował się także w Polsce, gdzie zaczął być widoczny po 1908 roku.

Założenia

Neoklasycyzm jest najmniej rewolucyjną koncepcją w XX-wiecznych awangardowych nurtach. W literaturze kontynuuje założenia symbolizmu i klasycyzmu. Opiera się na dążeniu do tworzenia tzw. czystej poezji, wypełnionej przemyśleniami filozoficznymi, problematyką moralną i religijną, napisanej przez prawdziwego intelektualistę, pozbawionej treści związanych z rzeczywistością. Ten ruch artystyczno-literacki nawiązujący do klasycyzmu starożytnego i nowożytnego często próbował łączyć tradycję z nowatorstwem, propagował odświeżenie języka artystycznego przez wykorzystanie doświadczeń zdobytych w przeszłości, postulował powrót do tradycji literackich.

Najważniejszą wartością według neoklasyków była spójność i ciągłość kultury, refleksji oraz twórczości artystycznej, ponieważ w nich poszukiwano tego, to stałe, odwieczne, prawdziwe.

Przedstawiciele

W literaturze francuskiej przedstawicielami neoklasycyzmu byli twórcy związani z czasopismem "Nouvelle Revue Française":
- Paul Valery – eseista, poeta, najwybitniejszy przedstawiciel francuskiego neoklasycyzmu, symbolista, autor takich dzieł, jak zbiór esejów z 1896 roku Wieczór z panem Teste, poemat Młoda Parka (1917), zbiór wierszy Charmes (1922) czy Dusza i taniec z 1923 roku, będący stylizowanym dialogiem platońskim. Valery zasłynął także jako autor wielu kontrowersyjnych tez. Powiedział między innymi, że Bóg stworzył wszystko z niczego i to nic niekiedy widać, Nauka jest zbiorem wypróbowanych przepisów, a Tradycja i postęp – to dwaj wielcy wrogowie ludzkości. Po zakończeniu I wojny światowej podzielił się ze światem gorzką refleksją: My, cywilizacje, wiemy już, że jesteśmy śmiertelne. Jego marzeniem było, by poezja spełniała w życiu ludzi rolę filozofii i religii.

- Malarz James Tissot, mający w swoim dorobku między innymi obraz Kain prowadzący Abla na śmierć czy Etude.

Z kolei w pisarstwie angielskim za prekursorów nurtu uważani są zwolennicy tzw. imagizmu - kierunku postulującego tworzenie poezji „oszczędnej”, jasnej, skrótowej, lecz dokładnej w szczegółach, przede wszystkim noblista Thomas Stearns Eliot, autor powiedzenia: Świat jest pełen niesprawiedliwości. Bankier może napisać zły poemat i nic. A niech tylko poeta spróbuje wypisać zły czek.

W literaturze rosyjskiej trzeba wymienić tzw. akmeistów (z języka greckiego akme czyli szczyt), czyli odmianę neoklasycystów skupionych wokół czasopisma "Apollon" i Nikołaja Gumilowa, Osipa Mandelsztama, Anny Achmatowej, Michaiła Kuzmina i Siergieja Gorodieckiego, w polskiej zaś takich twórców, jak Mieczysław Jastrun, Leopold Staff czy Jarosław Marek Rymkiewicz, skupionych wokół miesięcznika Museion (1911-1913). wszyscy oni postulowali, by obraz był głównym środkiem wyrazu poezji, a wiersz był skoncentrowany albo wokół jednej metafory, albo był łańcuchem luźnych metafor.

Utwory utrzymane w duchu neoklasycznym posiadają kunsztowną formę, opartą na klasycznych wzorach. Poza tym charakteryzują się oryginalnymi zestrojami brzmieniowymi czy niezwykłymi skojarzeniami.

Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij

Autor: Karolina Marlęga

Dowiedz się więcej

1 „W małym dworku” - streszczenie
2 Podział chronologiczny epoki
3 Psychologizm