Polska / Polacy w literaturze

„O poprawie Rzeczypospolitej” - Andrzej Frycz Modrzewski potępiał ucisk chłopów, ciemnotę duchowieństwa, ograniczanie praw mieszczan, wystawne życie szlachty. Opowiadał się za zdrowym układem społecznym, w którym każdy stan miałby wkład w dobro kraju, ponosił koszta właściwego funkcjonowania państwa - widzianego w sposób nowoczesny - kontrolującego handel, budownictwo, opiekę społeczną, szkolnictwo oraz inne dziedziny życia. Takie państwo powinno dbać o przestrzeganie prawa, chronić przed krzywdą i wyzyskiem. Modrzewski domagał się obieralnego króla, utworzenia narodowego kościoła, wykształconego duchowieństwa, wolności sumienia, ale zarazem sądził, że nauka i edukacja mają umacniać wiarę chrześcijańską.

„Kazania sejmowe” – Piotr Skarga jedno z kazań zatytułował „O miłości ku ojczyźnie” i, posługując się metaforami oraz symbolami biblijnymi, przynosi patriotyczne ostrzeżenie przed grożącymi krajowi niebezpieczeństwami. Mówi między innymi o chorobach Rzeczypospolitej – ludzkiej nieżyczliwości, chciwości, niezgodzie sąsiedzkiej, osłabieniu władzy, niesprawiedliwych prawach, osłabieniu katolickiej władzy. Polskę porównuje do okrętu, który zatonie, jeśli wszyscy będą dbać wyłącznie o swoje własne interesy, nie zaś o dobro wspólne i Rzeczpospolitą:

„Głupi tłumoczki swoje opatruje gdy okręt tonie”

„Nierządem Polska stoi” - Wacław Potocki zawiera w utworze patriotyczne ostrzeżenie, przed stałym zmienianiem w ojczyźnie praw, których i tak nikt nie przestrzega Szczególnie najmożniejsi, bowiem prawny chaos uderza głównie w szlachtę średnią i biedną. Polska systematycznie upada, pogrąża się na skutek nierządu.

„Pamiętniki” - Jan Chryzostom Pasek, typowy reprezentant sarmatyzmu, przekazuje barwny obraz życia szlacheckiego i jego zalet. Utrwala przekonanie o waleczności i odwadze Polaków, ich przywiązaniu do tradycji narodowych, wolności i chrześcijaństwa. Pasek nie wyobrażał sobie lepszego ustroju od szlacheckiej „złotej wolności”. Był przekonany, że Polacy-katolicy są lepsi od innych narodów. Obce obyczaje bawiły go i gorszyły, a wobec Niemców i protestantów był nastawiony wrogo.



strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 - 

  Dowiedz się więcej