klp.plMotyw rycerza występuje głównie w literaturze średniowiecznej. W ówczesnym społeczeństwie feudalnym rycerstwo było warstwą społeczną złożoną z feudałów, zobowiązanych z racji posiadania ziemi do służby wojskowej i uczestniczenia w wyprawach wojennych na wezwanie swego władcy. Warstwa wojowników należała do ówczesnej elity, hołdującej określonym wartościom. Kierowała się zasadami kodeksu rycerskiego i postępowała według określonego ceremoniału. Pierwowzory rycerzy możemy odnaleźć w literaturze antycznej opisującej walki ówczesnych wojowników.
Złotą epoką rycerstwa było średniowiecze, kiedy to wykształcił się wzorzec idealnego rycerza. Później rycerstwo utożsamiano z żołnierskim stanem szlacheckim. W następnych wiekach miano rycerza przypisywano żołnierzom, którzy kierowali się prawymi zasadami.
W literaturze i sztuce spotkać możemy przede wszystkim archetyp prawomyślnego, honorowego, odważnego, sprawiedliwego i wiernego rycerza. Nie brakuje także parodystycznych przedstawień wojowników, jak choćby rycerza z La Manczy. Ideały rycerstwa trudno dopasować do dwudziestowiecznych i obecnych czasów. Cechy, takie jak honor, cnota nie są dziś w cenie, a postacie paladynów odnaleźć możemy w literaturze fantasty. Może dlatego warto wracać do, nieraz zbyt wybielonych, ale pięknych postaci dawnych rycerzy.
Rycerz - wyrazy bliskoznaczne
wojownik, woj, krzyżowiec, jeździec, kawalerzysta, żołnierz, bojownik, paladyn.
Pojęcia związane z motywem rycerza (frazeologia)
rycerski - honorowy, prawy, uczciwy, postępujący według określonych zasad, trzymający się wyznaczonych reguł.
chanson de geste - pieśni o czynach rycerzy, francuskie poematy epickie (XI-XIII w.), opisujące heroiczne, często legendarne czyny bohaterów epoki Karola Wielkiego.
błędny rycerz – średniowieczny rycerz wędrujący w poszukiwaniu niezwykłych przygód – najczęściej bronił pokrzywdzonych na część wybranki swego serca.
pas rycerski – jeden z głównych symboli stanu szlacheckiego, od niego uroczystość inicjacji rycerskiej nazywano pasowaniem na rycerza polegającym na przypięciu pasa z mieczem i uderzeniu płazem miecza w ramie.
Krzyżowcy - rycerstwo krzyżowe – uczestnicy krucjat, wypraw krzyżowych organizowanych w XI-XIII w.
Rycerze Białego Krzyża - Joannici – najstarszy zakon rycerski wyłoniony w 1130 roku w Królestwie Jerozolimskim z bractwa powstałego w IX wieku przy kościele i szpitali św. Jana Chrzciciela. Od 1530 roku – kawalerowie maltańscy.
Rycerze Czarnego Krzyża - Krzyżacy – oficjalnie Zakon Szpitala NMP Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Założony w 1190 roku w Syrii, oparty na regułach joannitów i templariuszy. W 1237 roku połączył się z Zakonem Kawalerów Mieczowych w Inflantach.
Rycerze Czerwonego Krzyża - Templariusze – zakon założony w 1118 roku przez rycerzy francuskich, tzw. Bracia Świątyni Salomona. Głośne czyny w walkach z Saracenami przyniosły mu sławę, stał się najwyższym wcieleniem cnót rycerskich i dzięki licznym nadaniom szybko się bogacił. Z błogosławieństwem papieża rozwiązany w 1312 roku.
Rycerze Okrągłego Stołu - rycerze króla Artura zasiadający przy 150 osobowym stole. Najbardziej znani z nich to Lancelot, Tristram, Lamerok.
rycerz bez skazy i zmazy - rycerz bez uszczerbku na honorze
rycerz bez trwogi i zmazy - rycerz odważny, honorowy
rycerz płaszcza - przydomek angielskiego żeglarza, pirata, dworaka, poety i prozaika – Sir Waltera, który, jak głosi anegdota, rozpostarł własny płaszcz nad kałużą, aby królowa angielska Elżbieta I mogła przejść przez nią sucha stopą.
„Rycerz, śmierć i diabeł” - miedzioryt Albrechta Dürera z 1513r.
„Bitwa pod Grunwaldem” - Jan Matejko
"Rycerz i muza" - Jacek Malczewski
"Rycerz" - Leon Wyczółkowski
"Rycerze Okrągłego Stołu" - Gustaw Dore
"Artur odkrywa ciała swoich braci" - Gustaw Dore
"Portret Erazma Barącza" - Leon Wyczółkowski, 1911,... więcej
Złotą epoką rycerstwa było średniowiecze, kiedy to wykształcił się wzorzec idealnego rycerza. Później rycerstwo utożsamiano z żołnierskim stanem szlacheckim. W następnych wiekach miano rycerza przypisywano żołnierzom, którzy kierowali się prawymi zasadami.
W literaturze i sztuce spotkać możemy przede wszystkim archetyp prawomyślnego, honorowego, odważnego, sprawiedliwego i wiernego rycerza. Nie brakuje także parodystycznych przedstawień wojowników, jak choćby rycerza z La Manczy. Ideały rycerstwa trudno dopasować do dwudziestowiecznych i obecnych czasów. Cechy, takie jak honor, cnota nie są dziś w cenie, a postacie paladynów odnaleźć możemy w literaturze fantasty. Może dlatego warto wracać do, nieraz zbyt wybielonych, ale pięknych postaci dawnych rycerzy.
Rycerz - wyrazy bliskoznaczne
wojownik, woj, krzyżowiec, jeździec, kawalerzysta, żołnierz, bojownik, paladyn.
Pojęcia związane z motywem rycerza (frazeologia)
rycerski - honorowy, prawy, uczciwy, postępujący według określonych zasad, trzymający się wyznaczonych reguł.
chanson de geste - pieśni o czynach rycerzy, francuskie poematy epickie (XI-XIII w.), opisujące heroiczne, często legendarne czyny bohaterów epoki Karola Wielkiego.
błędny rycerz – średniowieczny rycerz wędrujący w poszukiwaniu niezwykłych przygód – najczęściej bronił pokrzywdzonych na część wybranki swego serca.
pas rycerski – jeden z głównych symboli stanu szlacheckiego, od niego uroczystość inicjacji rycerskiej nazywano pasowaniem na rycerza polegającym na przypięciu pasa z mieczem i uderzeniu płazem miecza w ramie.
Krzyżowcy - rycerstwo krzyżowe – uczestnicy krucjat, wypraw krzyżowych organizowanych w XI-XIII w.
Rycerze Białego Krzyża - Joannici – najstarszy zakon rycerski wyłoniony w 1130 roku w Królestwie Jerozolimskim z bractwa powstałego w IX wieku przy kościele i szpitali św. Jana Chrzciciela. Od 1530 roku – kawalerowie maltańscy.
Rycerze Czarnego Krzyża - Krzyżacy – oficjalnie Zakon Szpitala NMP Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Założony w 1190 roku w Syrii, oparty na regułach joannitów i templariuszy. W 1237 roku połączył się z Zakonem Kawalerów Mieczowych w Inflantach.
Rycerze Czerwonego Krzyża - Templariusze – zakon założony w 1118 roku przez rycerzy francuskich, tzw. Bracia Świątyni Salomona. Głośne czyny w walkach z Saracenami przyniosły mu sławę, stał się najwyższym wcieleniem cnót rycerskich i dzięki licznym nadaniom szybko się bogacił. Z błogosławieństwem papieża rozwiązany w 1312 roku.
Rycerze Okrągłego Stołu - rycerze króla Artura zasiadający przy 150 osobowym stole. Najbardziej znani z nich to Lancelot, Tristram, Lamerok.
rycerz bez skazy i zmazy - rycerz bez uszczerbku na honorze
rycerz bez trwogi i zmazy - rycerz odważny, honorowy
rycerz płaszcza - przydomek angielskiego żeglarza, pirata, dworaka, poety i prozaika – Sir Waltera, który, jak głosi anegdota, rozpostarł własny płaszcz nad kałużą, aby królowa angielska Elżbieta I mogła przejść przez nią sucha stopą.
Motyw rycerza w literaturze
„Iliada” – Homer uwiecznił obraz rycerza antycznego. Jednym z najważniejszych momentów podczas wojny trojańskiej jest pojedynek Achillesa i Hektora. Ulubieńcem bogów jest Achilles, odziany w specjalnie dla niego wykutą zbroję. Walka jest jego namiętnością, kieruje się zdobyciem sławy, zbudowanej na poczuciu godności. Chociaż Hektor, najdzielniejszy wśród Trojan, świadomy jest swej klęski w walce z niezwyciężonym... więcejMotyw rycerza w sztuce
„Don Kichot i Sancho Pansa” – Honoré Daumier„Rycerz, śmierć i diabeł” - miedzioryt Albrechta Dürera z 1513r.
„Bitwa pod Grunwaldem” - Jan Matejko
"Rycerz i muza" - Jacek Malczewski
"Rycerz" - Leon Wyczółkowski
"Rycerze Okrągłego Stołu" - Gustaw Dore
"Artur odkrywa ciała swoich braci" - Gustaw Dore
"Portret Erazma Barącza" - Leon Wyczółkowski, 1911,... więcej