klp.plProblem z określeniem istoty szaleństwa istniał zawsze. To co dla jednych zdawało się niepoczytalne, wykraczające poza granice zdrowego rozsądku, dla innych było zgodne z kulturą, obyczajami, czy sytuacją, w której się znaleźli. Pojęcia szaleńca czy obłąkanego, wariata występują wyłącznie w literaturze. W medycynie diagnozuje się choroby psychiczne, wśród nich schizofrenię, manię prześladowczą, nerwice, depresje, lęki, hipochondrie, natręctwa i wiele innych. Literaci wykorzystywali jednak motyw szaleństwa nie zawsze dosłownie. Ludzie obłąkani, dzięki swej chorobie mogli zobaczyć więcej, przeniknąć w niedostępne dla innych strefy, np. zaświaty. Różne były przyczyny szaleństwa. Czasem powodowała je nieszczęśliwa miłość, czasem nagłe, bolesne przeżycie, innym razem było ono wyłącznie urojeniem – maską.
To, co łączy wszystkie postaci naznaczone szaleństwem to tragizm. Większość z bohaterów poprzez swoją chorobę odsuwało się od świata, porywało na czyny przekraczające ludzką wytrzymałość, czasem popełniało samobójstwo. Za swoją indywidualność i niepoczytalność przyszło im zapłacić wysoką cenę. Wśród najbardziej charakterystycznych postaci naznaczonych obłędem wyróżnić możemy: Heraklesa, Makbeta, Hamleta, Iwana Bezdomnego, Ptaśka, a w polskiej literaturze Karusię, Konrada, Justynę Bogutównę.
Osobną kategorię stanowią książki, których akcja rozgrywa się w szpitalach psychiatrycznych.
Szaleństwo – wyrazy bliskoznaczne
Szaleństwo, wariactwo, obłąkanie, niepoczytalność, urojenie, obłęd, fiksacja, mania, paranoja, niepoczytalność, szał, urojenie, choroba psychiczna, choroba umysłowa, obsesja.
Szaleniec, wariat, obłąkany, niepoczytalny, chory psychicznie, psychik, psychol, maniak, paranoik, furiat; człowiek nie panujący nad swoimi namiętnościami, nie liczący się z okolicznościami, z niebezpieczeństwem, narwaniec, ryzykant.
Biblia - wyrazistym przykładem szaleńca jest Kain, który w przypływie zazdrości zabił własnego brata. Obaj bracia składali przed Bogiem ofiarę - dziękowali w ten sposób za owoce swojej pracy. Abel złożył w ofierze owcę, a Kain pierwsze plony zboża. Abel miał czyste serce... więcej
Bosch H., Statek szaleńców.
Delacroix F. V. E., Hamlet i duch ojca.
Delacroix F. V. E., Hamlet z czaszką Yoricka.
Gogh V. Autoportret.
Munch E., Krzyk.
Rossetti D. G., Pierwsze szaleństwo Ofelii.
Tycjan, Kain i Abel.
Wauters E., Szaleństwo Huga van der Goes.
Film:
Cube, reż. Vincenzo... więcej
To, co łączy wszystkie postaci naznaczone szaleństwem to tragizm. Większość z bohaterów poprzez swoją chorobę odsuwało się od świata, porywało na czyny przekraczające ludzką wytrzymałość, czasem popełniało samobójstwo. Za swoją indywidualność i niepoczytalność przyszło im zapłacić wysoką cenę. Wśród najbardziej charakterystycznych postaci naznaczonych obłędem wyróżnić możemy: Heraklesa, Makbeta, Hamleta, Iwana Bezdomnego, Ptaśka, a w polskiej literaturze Karusię, Konrada, Justynę Bogutównę.
Osobną kategorię stanowią książki, których akcja rozgrywa się w szpitalach psychiatrycznych.
Szaleństwo – wyrazy bliskoznaczne
Szaleństwo, wariactwo, obłąkanie, niepoczytalność, urojenie, obłęd, fiksacja, mania, paranoja, niepoczytalność, szał, urojenie, choroba psychiczna, choroba umysłowa, obsesja.
Szaleniec, wariat, obłąkany, niepoczytalny, chory psychicznie, psychik, psychol, maniak, paranoik, furiat; człowiek nie panujący nad swoimi namiętnościami, nie liczący się z okolicznościami, z niebezpieczeństwem, narwaniec, ryzykant.
Motyw szaleństwa w literaturze
Mitologia - Herakles dopuścił się w szale okrutnego czynu - zabił żonę i dzieci. Odkupienie przyniosło dopiero wykonanie dwunastu prac.Biblia - wyrazistym przykładem szaleńca jest Kain, który w przypływie zazdrości zabił własnego brata. Obaj bracia składali przed Bogiem ofiarę - dziękowali w ten sposób za owoce swojej pracy. Abel złożył w ofierze owcę, a Kain pierwsze plony zboża. Abel miał czyste serce... więcej
Szaleństwo w sztuce
Malarstwo:Bosch H., Statek szaleńców.
Delacroix F. V. E., Hamlet i duch ojca.
Delacroix F. V. E., Hamlet z czaszką Yoricka.
Gogh V. Autoportret.
Munch E., Krzyk.
Rossetti D. G., Pierwsze szaleństwo Ofelii.
Tycjan, Kain i Abel.
Wauters E., Szaleństwo Huga van der Goes.
Film:
Cube, reż. Vincenzo... więcej