klp.plJedni uciekają od niego na wieś lub na łono natury, inni nie potrafią bez niego żyć. Miasto od stuleci zmieniało swoje oblicze, ewoluując od greckich polis do dzisiejszych metropolii. Niektórym miasto dawało szybką możliwość awansu społecznego, innych spychało w nędzę, dlatego właśnie w mieście najwyraźniej można zauważyć różnice między klasami społecznymi. Miasto kojarzy się zarówno z hałasem, tłokiem, ruchem, zanieczyszczeniem powietrza, ale jest to również centrum postępu cywilizacyjnego, kultury, handlu, ośrodek życia politycznego i społecznego. Równie często bywa znakiem moralnego upadku, zła, władzy pieniądza. W literaturze i sztuce motyw miasta pojawił się wraz z rozwojem mieszczaństwa w XIX i XX wieku. Ukazywane były różne oblicza miast – miasta oblężone (Troja), miasteczka prowincjonalne (Drohobycz, Kaliniec), miasta zbombardowane i zniszczone (Warszawa).
Miasto - wyrazy bliskoznaczne
mieścina, miasteczko, miejscowość, aglomeracja, metropolia, polis, gród, osada.
Pojęcia związane z miastem (frazeologia)
literatura sowizdrzalska - pojawiła się na przełomie XV i XVI wieku, wprowadzając do literatury motyw miasta. Bohaterowie tej literatury to zazwyczaj kpiarze, łotrzykowie, wędrujący po ówczesnych europejskich miastach i płatający figle ludziom różnych stanów. W Polsce literatura rybałtowska (przełom XVI i VXII w.) na ogół anonimowa, przeciwstawiająca się kulturze oficjalnej. Wykorzystując karykaturę i groteskę była odwróceniem ideału rycersko-feudalnego. Związana z działalnością literacką niższych warstw społecznych – rybałtów i bakałarzy małopolskich.
”3xM” - „Miasto, masa, maszyna” - program cywilizacyjny Tadeusza Peipera, charakteryzujący się nieograniczonym optymizmem. Rozwój cywilizacji ma być pasmem sukcesów i zwycięstw podporządkowujących nieujarzmioną naturę twórczej działalności człowieka:
Futuryści uwielbiali i sławili miasto. Opisywali gwar ulicy, szum samochodów, ryk syren fabrycznych. Tradycji przeciwstawiali postęp cywilizacyjny, urbanizację i nowoczesność.
polis - miasto-państwo – struktura społeczno-polityczna starożytnego świata greckiego, podzielonego na wiele małych państewek, składających się z ufortyfikowanego miasta i otaczających obszarów rolniczo-pasterskich (np. Ateny)
aglomeracja – skupisko ludności, zabudowy na niewielkim obszarze.
mieszczaństwo – stan społeczny, którego członkowie byli posiadaczami praw miejskich.
metropolia – główne pod względem ekonomicznym, politycznym, kulturalnym miasto kraju, prowincji, dzielnicy – stolica.
urbanizacja (od łac. urbs, urbis – miasto) – rozwój miast wskutek koncentracji przemysłu i handlu, sprzyjającej napływowi ludności.
urbi et orbi – błogosławieństwo papieskie – Miastu (Rzymowi) i Światu.
Sodoma i Gomora - dwa występne miasta opisane w Księdze Rodzaju. Ich mieszkańcy żyli w rozpuście (stąd sodomia). Nie posłuchali ostrzeżeń Boga i nie zmienili swego postępowania, więc za karę Stwórca zniszczył oba miasta, ocalając jedynie sprawiedliwego Lota.
Miasto dzwonów - Strasburg
Miasto pałaców - Rzym czasów Augusta, Kalkuta
Miasto Proroka - Medyna
Miasto Trzech Króli- Kolonia
Miasto umarłych - cmentarz
Wieczne miasto - Rzym
Zakazane miasto - Lhasa w Tybecie, przez długie lata niedostępne dla cudzoziemców
”Budowa świątyni w Jerozolimie” – Jean Fouquet
"Upadek Babilonu" - John Mortin
"Dzwonnica w Douai" - J.B.C. Corot
”Zakłócone natchnienie” - Georgio de Chirico
Motyw z Paryża - Ludwik de Laveaux
Plac Pigalle w Paryżu Józef Mehoffer
Rynek krakowski - Józef Mehoffer
Ulica paryska w nocy - Ludwik de Laveaux
Ulica paryska... więcej
Miasto - wyrazy bliskoznaczne
mieścina, miasteczko, miejscowość, aglomeracja, metropolia, polis, gród, osada.
Pojęcia związane z miastem (frazeologia)
literatura sowizdrzalska - pojawiła się na przełomie XV i XVI wieku, wprowadzając do literatury motyw miasta. Bohaterowie tej literatury to zazwyczaj kpiarze, łotrzykowie, wędrujący po ówczesnych europejskich miastach i płatający figle ludziom różnych stanów. W Polsce literatura rybałtowska (przełom XVI i VXII w.) na ogół anonimowa, przeciwstawiająca się kulturze oficjalnej. Wykorzystując karykaturę i groteskę była odwróceniem ideału rycersko-feudalnego. Związana z działalnością literacką niższych warstw społecznych – rybałtów i bakałarzy małopolskich.
”3xM” - „Miasto, masa, maszyna” - program cywilizacyjny Tadeusza Peipera, charakteryzujący się nieograniczonym optymizmem. Rozwój cywilizacji ma być pasmem sukcesów i zwycięstw podporządkowujących nieujarzmioną naturę twórczej działalności człowieka:
”Miasto obce było człowiekowi. Przyczyny:
ogólnokulturalne: stała waśń między nowością tworów miasta a starością idei
człowieka;
społeczne: mieszczanin zniesławił miasto
fizjologiczne: połowa piękna każdego podziwianego krajobrazu pochodzi z
wdychanego powietrza.
W naszej epoce przyczyny te zanikają. Zmienia się stosunek uczuciowy człowieka do miasta.
Na podstawie tego nowego ustosunkowania może wyrość pojęcie nowego piękna. (…)
Futuryści uwielbiali i sławili miasto. Opisywali gwar ulicy, szum samochodów, ryk syren fabrycznych. Tradycji przeciwstawiali postęp cywilizacyjny, urbanizację i nowoczesność.
polis - miasto-państwo – struktura społeczno-polityczna starożytnego świata greckiego, podzielonego na wiele małych państewek, składających się z ufortyfikowanego miasta i otaczających obszarów rolniczo-pasterskich (np. Ateny)
aglomeracja – skupisko ludności, zabudowy na niewielkim obszarze.
mieszczaństwo – stan społeczny, którego członkowie byli posiadaczami praw miejskich.
metropolia – główne pod względem ekonomicznym, politycznym, kulturalnym miasto kraju, prowincji, dzielnicy – stolica.
urbanizacja (od łac. urbs, urbis – miasto) – rozwój miast wskutek koncentracji przemysłu i handlu, sprzyjającej napływowi ludności.
urbi et orbi – błogosławieństwo papieskie – Miastu (Rzymowi) i Światu.
Sodoma i Gomora - dwa występne miasta opisane w Księdze Rodzaju. Ich mieszkańcy żyli w rozpuście (stąd sodomia). Nie posłuchali ostrzeżeń Boga i nie zmienili swego postępowania, więc za karę Stwórca zniszczył oba miasta, ocalając jedynie sprawiedliwego Lota.
Miasto dzwonów - Strasburg
Miasto pałaców - Rzym czasów Augusta, Kalkuta
Miasto Proroka - Medyna
Miasto Trzech Króli- Kolonia
Miasto umarłych - cmentarz
Wieczne miasto - Rzym
Zakazane miasto - Lhasa w Tybecie, przez długie lata niedostępne dla cudzoziemców
Miasto w literaturze
MITOLOGIA - Rzym, według mitologii, założyli herosi Romulus i Remus, których matką była westalka Rea Silvia, a ojcem bóg Mars. Amulius skazał Reę na śmierć za złamanie ślubów czystości, bliźniaków zaś kazał puścić w koszyku na wody Tybru. Chłopcy nie utonęli, fale wyrzuciły koszyk u stóp jednego ze wzgórz przyszłego Rzymu. Dzieci wykarmiła wilczyca. Dorośli bracia postanowili założyć miasto na brzegach Tybru, Romulus... więcejMiasto w sztuce
”Laokoon” - El Greco”Budowa świątyni w Jerozolimie” – Jean Fouquet
"Upadek Babilonu" - John Mortin
"Dzwonnica w Douai" - J.B.C. Corot
”Zakłócone natchnienie” - Georgio de Chirico
Motyw z Paryża - Ludwik de Laveaux
Plac Pigalle w Paryżu Józef Mehoffer
Rynek krakowski - Józef Mehoffer
Ulica paryska w nocy - Ludwik de Laveaux
Ulica paryska... więcej