„Lilie” Adam Mickiewicz wprowadza elementy fantastyczne by wprowadzić ład moralny w zachwiany porządek ludzki, przybliżyć otchłań tajemnicy istnienia. Wdowę, mężobójczynię, prześladuje widmo jej zmarłego męża. Świat realistyczny ze światem upiorów, mar nocnych i tajemniczych wydarzeń przeplatają się.
„Świteź” Adam Mickiewicz opowiada o tajemniczym litewskim jeziorze. Mieszkańcy pobliskiej wsi słyszą dochodzące z jego strony dziwne odgłosy. Gdy próbują odkryć tajemnicę zbiornika, wyławiają z wody dziewczynę, która okazuje się córka Tuhana, legendarnego władcy Świtezi. Panna opowiada historię powstania jeziora. Dawniej na jego miejscu stał gród. Mężczyźni wyruszyliby walczyć z carem. Kiedy wróg chciał napaść na osadę, Bóg wysłuchał modlitw mieszkańców i zamienił miasto w jezioro a ludzi w kwiaty, iż zioła, które potruły „cara i ruska zgraję”.
„Świtezianka”Adam Mickiewicz opowiada historię miłości tajemniczej dziewczyny oraz młodego strzelca. Chłopiec przysięga zjawiskowej piękności wierność i miłość, klnąc się na wszystkie świętości. Błąkając się po lesie strzelec spotyka piękną nimfę wodną wyłaniającą się z głębin jeziora. Nimfa niezwykłej urody i dziewiczej piękności kusi chłopca, przyzywa go do siebie, namawia do miłosnych igraszek. Młodzieniec najpierw opiera się, lecz potem ulega, rzuca się w wody jeziora. Nagle rozpoznaje w kobiecie swą ukochaną. Zdradzona dziewczyna wymierza karę - dusza strzelca zostaje zamieniona w drzewo.
„Rybka” Adam Mickiewicz przedstawia historię uwiedzionej przez Panicza wiejskiej dziewczyny – Krysi. Dziewczyna rodzi nieślubne dziecko. Gdy dowiaduje się o ślubie ukochanego topi się. Codziennie wieczorem duch Krysi wyłania się z głębi w postaci rybki, przemienia się w kobietę i karmi swe dziecko. Kiedy Panicz ze swa młodą małżonką wybierają się na spacer nad brzeg jeziora giną bez wieści. Nie pojawia się tez już rybka. Krysia pod postacią widma wymierza karę za zbrodnię dokonaną przez Panicza.
„Zamek kaniowski” Seweryn Goszczyński opowiada wydarzenia rozgrywające się na XVII wiecznej Ukrainie. Silnie odwołuje się do folkloru ukraińskiego i wierzeń ludowych w świat niematerialny. Piękna Ukrainka - Orlika - zostaje podstępem zmuszona do poślubienia znienawidzonego przez nią rządcę zamku kaniowskiego. W tym czasie wybucha powstanie Kozaków, do którego przyłącza się ukochany Orliki - Nebaba, chcąc mścić się na niej i na jej mężu za złamanie serca. Wydarzeniom towarzyszy widmowa postać prześladującej Nebabę Kseni.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -