Boy-Żeleński Tadeusz - życie i twórczość

Tadeusz Boy-Żeleński tak naprawdę nazywał się Tadeusz Kamil Marcjan Żeleński, a Boy to tylko jego literacki pseudonim.

Polski pisarz, poeta-satyryk, kronikarz, eseista, tłumacz literatury francuskiej, krytyk literacki i teatralny, działacz społeczny przyszedł na świat w szlacheckiej rodzinie herbu Ciołek 21 grudnia 1874 roku w Warszawie, a zmarł 4 lipca 1941 we Lwowie. Jego matką była Wanda z Grafowskich, a ojcem kompozytor Władysław Żeleński.
Ukończywszy gimnazjum, w 1892 roku rozpoczął ośmioletnie studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ich ukończeniu, został zatrudniony na stanowisku lekarza pediatry w Szpitalu św. Ludwika w Krakowie. Choć wszystko wskazywało na to, że rozsławi nazwisko na gruncie medycznym (rozpoczął nawet pisanie pracy habilitacyjnej), to jednak stało się inaczej. Gdy wysłano go na stypendium do Paryża, stolica Francji zachwyciła go nie tylko nowinkami lekarskimi, lecz także atmosferą zadymionych kawiarni, stylem ubioru artystów-cyganów oraz literaturą francuską.

Po powrocie do kraju, od 1906 roku współtworzył krakowski kabaret „Zielony Balonik”, w którym dawał upust swym satyrycznym ciągotom.

Pierwszy na ziemiach polskich wieczór kabaretowy odbył się jesienią 1905 roku w „Cukierni Lwowskiej” należącej do Jana Michalina (…) Balonik skupiał artystyczną elitę ówczesnego Krakowa: konferansjerem był początkowo Jan August Kisielewski, później Stanisław Sierosławki (…) oprawę graficzną tworzyli Kazimierz Sichulski i Witold Wojtkiewicz, występowali (w nietypowym dla siebie repertuarze) Arnold Szyfman, Juliusz Osteria i młodziutki Leon Schiller. Teksty pisali między innymi Adolf Nowaczyński, Witold Noskowski i Karol Hubert Rostworowski. Już w drugim sezonie duszą „Balonika” stał się Tadeusz Żeleński, który dla kabaretu i literatury zwichnął sobie świetnie zapowiadającą się karierę naukową w dziedzinie pediatrii.

(J. Tomkowski, Młoda Polska, s. 54).
Mimo ogromnej popularności kabaretu, o której zdawała sobie sprawę, pisząc ironicznie:

(...) Ewangelia Zielonego Balonika obiegła cały kraj; wszędzie rozpleniły się kabarety: od stowarzyszeń robotniczych do artystycznych salonów, od stolic aż do głębokiej prowincji, gdzie zwykle kończyły się kwasami, ponieważ poruszały, nie zawsze dyskretnie, prywatne sprawy znanych figur w miasteczku,

nie porzucił jednak praktyki medycznej, służąc na przykład podczas I wojny światowej jako lekarz kolejowy w armii austriackiej.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 

  Dowiedz się więcej