klp.plBIBLIA bardzo często odwołuje się do motywu wędrówki, w jej perspektywie ujmuje zarówno jednostkowe losy ludzi, jak i dzieje narodu Izraela. Po wyjściu z niewoli egipskiej, Izraelici przez czterdzieści lat tułali się po pustyni, ich podróż była oczyszczającą próbą, przygotowaniem do osiągnięcia celu wędrówki, to jest Ziemi Obiecanej - Palestyny. Podczas tej podróży Bóg dal swemu narodowi prawa, najpierw Dekalog, później przepisy bardziej szczegółowe. Chrystus, od trzydziestego roku życia, był wędrownym nauczycielem, stale znajdował się w podróży, nie miał domu. Po śmierci Jezusa apostołowie rozpoczęli podróże misyjne, docierali nawet do odległych rejonów basenu Morza Śródziemnego.
Baśnie i legendy - motyw wędrówki występuje w nich nader często. Opisują wyprawy młodych ludzi w poszukiwaniu ukochanej, bogactwa, nauki czy wody życia, jak w "Baśni o Głupim Jasiu". Wyprawy są źródłem przygód, ale i dają niezapomnianą lekcję życia.
"Odyseja" - Homer stworzył archetyp podróżnika, wędrowca, tułacza, którym w jego poemacie był Odyseusz. Głównym tematem "Odysei" są przygody powracającego spod Troi do domu króla Itaki, jednego z najważniejszych bohaterów zmagań pod Troją. Dziesięcioletnia podróż Odyseusza stała się w kulturze europejskiej synonimem upartej, niebezpiecznej wędrówki, podczas której bohater "zobaczył miasta, ludzi wielu i poznał myśli". Akcja "Odysei" toczy się już po zburzeniu Troi, zaczyna się w dziesiątym roku tułaczki Odyseusza i trwa czterdzieści dni - o wydarzeniach wcześniejszych dowiadujemy się od samego głównego bohatera. Morskie wędrówki Odyseusza obejmowały wielkie obszary, odległości, a ich geografia jest wyraźnie niespójna, miejscami fantastyczna. Krainy realne to np. Egipt, Kreta, Cypr.
"Podróże Sindbada Żeglarza" - siedem opowiadań z "Baśni 1001 nocy" naokoło podróżach kupca arabskiego, dzięki którym bogaci się mniej lub bardziej uczciwie, przeżywając kolejne fantastyczne przygody na wyspach Oceanu Spokojnego.
"Boska Komedia" - Dante Alighieri przedstawia wizję wędrówki przez zaświaty - Piekło, Czyściec i Niebo. Pomysł wędrówki w zaświaty zaczerpnął autor od swoich poprzedników - ten motyw pojawia się zarówno w mitologii, jak i literaturze europejskiej okresu Średniowiecza. Dante rozwinął go w obszerny poemat, czyniąc samego siebie głównym bohaterem. Czytając poemat mamy więc do czynienia z dwoma wcieleniami Dantego - po pierwsze bohatera, który wędruje po zaświatach, po drugie narratora, który z perspektywy czasu opowiada historię swojej wędrówki. Dzieło Dantego należy zapewne odczytywać jako duchową podróż człowieka od upadku, pogrążenia się w grzechu do oczyszczenia z win, nawet świętości.
"Jerozolima wyzwolona" - T. Tasso głównym tematem swego opus magnum poeta uczynił pierwszą wyprawę krzyżową, bohaterem zaś - jej wodza, Godfryda z Bouillon. Historię zmagań chrześcijan z muzułmanami o Jerozolimę Tasso ujął w formę klasycznego poematu heroicznego. Różni się on jednak wyraźnie od wzorców starożytnych. Pisarz wprowadził do swojego utworu liczne elementy fantastyczne oraz silnie zarysowany wątek romansowy, w których kreśleniu wzniósł się na wyżyny swego kunsztu poetyckiego, zyskując tym samym nieśmiertelną sławę.
"Kandyd" - Wolter w swej filozoficznej powiastce, określanej mianem "opowieści drogi", opisuje wędrówkę Kandyda wypędzonego z rodzinnej Westfalii za to, iż ośmielił się romansować z córką barona - Kunegundą. Jego podróż staje się krytyką zarówno optymistycznej filozofii Leibniza, jak i skrajnego pesymizmu. Wraca z tułaczki by zamknąć się z najbliższymi we własnym gronie i
"uprawiać swój ogródek"
"Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki" - Ignacy Krasicki wykorzystuje tu motyw podróży edukacyjnej. W formie pamiętnika głównego bohatera jego podróż po osiemnastowiecznej rzeczywistości. W wyniku morskiej katastrofy dostaje się na wyspę Nipu, gdzie dzięki mędrcowi Xaoo poznaje tajemnice idealnego ustroju społecznego. Przyglądając się życiu pasterzy-oraczy przechodzi przemianę w duchu oświeceniowym. Po powrocie do ojczyzny Doświadczyński próbuje zaszczepić reformy na polskiej wsi.
"Faust" - J.W. Goethe przedstawia podróż odmłodzonego za sprawą Mefistofelesa Fausta. Wędruje on zarówno w czasie, jak i przestrzeni. Odwiedza między innymi starożytną Grecję, Spartę rządzoną przez Menelaosa. Jego przygody podczas wędrówku uczą go umiaru i decydują o jego późniejszym losie.
-"Podróż do Włoch" - J.W. Goethe opisuje swoją podróż po Włoszech, zawiera wspomnienia z Neapolu, Sycylii oraz Wenecji i Werony.
"Kordian" - Juliusz Słowacki wysyła swojego bohatera w podróż, która stanowi równocześnie próbę odnalezienia sensu w życiu. Znajdując się w różnych miejscach świata - Warszawa, Rzym, Watykan, Mont Blanc oraz spotykając różnych ludzi - papież, Laura, Wioletta, szuka odpowiedzi na dręczące go pytania o to, czym jest miłość, religia. Jego ideały przewartościowują się. Z romantycznego kochanka zmienia się w aktywnego patriotę - samotnika.
"Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu" - Juliusz Słowacki naokoło swoim nieukończonym, refleksyjnym i nastrojowym diariuszu z podróży opisuje przyrodę odwiedzanych miejsc, ale także snuje dygresje na tematy polityczne i społeczne, krytykuje emigrację i naród.
"Sonety krymskie" - Adam Mickiewicz zawiera w nich swój liryczny pamiętnik z podróży na Wschód. Sonety krymskie przesiąknięte są jednak tęsknotą za utraconą i daleką ojczyzną oraz są opisem niezwykłych orientalnych krajobrazów. Mimo piękna przyrody poeta odczuwa samotność i wyobcowanie.
"Pan Tadeusz" - Adam Mickiewicz uczynił swoją epopeję, napisaną na emigracji, sentymentalną wędrówką w szczęśliwy kraj lat dziecinnych. To tęsknota motywuje go do napisania swego dzieła i z niej biorą się wszystkie barwne opisy litewskiego świata. W "Epilogu" autor kontrastuje przedstawiony świat z emigracyjną rzeczywistością, w której nie potrafi się odnaleźć.
"Podróż" - Ch. Baudelaire przedstawia podróż jako daremną ucieczkę od siebie samemego i otaczającego świata. Przynosi ona rozczarowanie ponieważ
"świat mały, monotonny, nigdy się nie zmienia". Mimo to człowiek wciąż poszukuje nowego w niepoznanej i nieprzewidywalnej rzeczywistości.
"Statek pijany" - Artur Rimbaud w swym poemacie przenosi czytelników w krąg obrazów związanych z metaforą ludzkiego życia jako wielkiej, niebezpiecznej żeglugi. Żegluga daje poczucie wolności, zapewnia coraz to nowe wrażenia, ale równocześnie rodzi i tęsknotę za bezpiecznym portem: spokojem, nawet śmiercią.
"Podróż sentymentalna" - Lawrence Sterne ukazuje podróż Yoricka w poszukiwaniu uczuć. Zajmuje go sfera emocji i refleksji, dlatego licz się dla niego głównie kontakty z innymi ludźmi. Szuka u innych przede wszystkim naturalności prawdziwych wzruszeń, które mogą pobudzić do pracy nad sobą.
"Podróże Guliwera" - Jonatan Swift w swej sentymentalnej powieści opisuje podróże Guliwera po Królestwie Liliputów, Bromdingnag, państwie rozumnych koni. Oprócz krainy koni, w odwiedzanych krajach panują niedoskonałe systemy polityczne, przypominające oświeceniowe ustroje europejskie.
"W osiemdziesiąt dni dookoła świata" - J. Verne opisuje historię zakładu podjętego przez mister Folga, londyńskiego dżentelmena, który postanawia opłynąć świat w osiemdziesiąt dni. Wraz ze swoim sługą, korzystając z wszelkich dostępnych środków lokomocji, wygrywa zakład, a podczas obfitującej w liczne przygody wędrówki, poznaje przyszłą żonę.
"W pustyni i w puszczy" - Henryk Sienkiewicz opisuje porwanie Stasia Tarkowskiego i małej Nel przez zwolenników Mahdiego. Młodym bohaterom udaje się uciec, jednak czeka ich długa, pełna przygód, wędrówka po dzikiej Afryce. Podróż uczy stasia odpowiedzialności i jest początkiem związku z Nel, który w przyszłości doprowadzi do ich małżeństwa.
"Lord Jim" - Joseph Konrad, znany ze swych marynistycznych zainteresowań, opisuję wędrówkę kapitana Jima, któremu odebrano patent żeglarski, z powodu zatonięcia statku "Patny". Po przegranym procesie ima się różnych zajęć płynąc wzdłuż prawie całego wybrzeża Oceanu Indyjskiego, nigdzie nie mogąc odnaleźć swojego miejsca.
"W poszukiwaniu straconego czasu" - M. Prostu opisuje podróż w czasie (cofnięcie się do lat młodości) głównego bohatera, która ukazuje jak niszczycielski może być upływ czasu i jak bardzo zmienia świat i ludzi. Z drugiej strony cykl Prosta to podróż w głąb siebie, przedstawienie subiektywnej wizji świata, łącznie ze wszelkimi kompleksami, obsesjami i lękami głównego bohatera.
"Ulisses" - James Joyce ukazuje dwudziestoczterogodzinną podróż po Dublinie. Powieść nawiązuje do "Odysei" Homera. Ulisses (Odyseusz) jest tu akwizytorem -Leopoldem Boomem, Penelopa to Molly Bloom, a Telemach to Stefan Dedalu. "Ulisses" to przykład odwołania do najsłynniejszej podróży świata, ale i sposób nowego wykorzystania motywu wędrówki, pretekstu do ukazania poprzez tzw. strumień świadomości ludzkich obsesji, tęsknot i skojarzeń.
"Mały Książę" - A. de Saint-Exupéry ukazuje międzyplanetarną wędrówkę małego mieszkańca planety B-612. Podróżowanie dostarcza Małemu Księciu powodów do zdziwienia i niezadowolenie. Dzięki niej poznaje, czym jest miłość, przyjaźń i śmierć. Wartości, jakim hołdują dorośli rozczarowują bohatera, który uosabia marzenia i poszukiwanie dziecka.
"Proces" - F. Kafka przedstawia historię Józefa K., któremu bezpodstawnie wytyczono proces, wędruje po labiryncie sądu, odwiedzając różne osoby, by dowiedzieć się na jakim etapie jest śledztwo prowadzone przeciwko niemu. Jego wędrówkę można odnieść do życia każdego człowieka, który błąka się, nie znając celu swej drogi.
"Mit Syzyfa" - A. Camus twierdzi, że
"Bramy raju" - J. Andrzejewski za pretekst do rozważań o wierności idei wbrew rozsądkowi i rozumowi przyjmuje historię krucjaty dziecięcej do Ziemi Świętej. Swoją powieść zawarł w zaledwie dwóch zdaniach, z których pierwsze zajmuje ponad sto stron, natomiast drugie brzmi: "I szli całą noc".
"Podróże z Herodotem" - Ryszard Kapuściski w swojej najnowszej książce opowiada o wielu fascynujących wydarzeniach politycznych i historycznych, których był naocznym świadkiem, zestawiając je z faktami opisywanymi przez Herodota. Zastanawia się, jak sposób podróżowania, przekazywania wiadomości i opisywania dziejów wpływa na rozumienie świata. I choć wydawać by się mogło, że od czasów Herodota w pracy reportera zmieniło się prawie wszystko, to jednak i współcześnie, mimo natłoku informacji z różnych części globu, trudno zrozumieć bieg historii.
Autor: