Motyw ojczyzny w literaturze

„Rzadko na moich wargach” - Jan Kasprowicz ojczyznę nazywa najdroższym wyrazem. Podmiot liryczny wspomina o trudnej historii swojej ojczyzny i licznych zagrożeniach – „złoczyńcy, który podpala stogi”, morderczej zarazie, głodzie, rzece krwi. Krytykuje tych, którzy potrafią jedynie głośno mówić o swej miłości do ojczyzny. jej wartość wyraża w słowach:

„Podporą ci będzie i brzaskiem
Ta ziemia tak bujna, tak żyzna,
Nią ci ja jestem, na zawsze,
Twa ukochana Ojczyzna”.

„Mazurek Dąbrowskiego” – Józef Wybicki, mimo iż napisał ten utwór po utracie przez Polskę suwerenności, wyraża przekonanie, że ojczyzna nie zginie, dopóki żyje naród. Hasłem wszystkich kochających swój kraj powinna być zgoda i ojczyzna:

„Niemiec, Moskal nie osiądzie
Gdy jąwszy pałasza
Hasłem wszystkich zgoda będzie
I ojczyzna nasza”

„Przedwiośnie” – Stefan Żeromski szeroko opisuje sytuację i przemiany zachodzące w niepodległej ojczyźnie. Mówi o różnych, nieraz skrajnych, wizjach jej naprawy. Po rozwianiu mitów „szklanych domów” dyskutuje nad sposobami zbudowania trwałej, suwerennej państwowości. Tytuł daje nadzieję, że po zimie, jaką były czasy zaborów ojczyzna odrodzi się, a okres, który opisuje nazywa przedwiośniem – czasem szarym, chmurnym, ale służącym stworzeniu fundamentów pod rozkwit „nowego”, lepszego państwa.

„Nad Niemnem” - Eliza Orzeszkowa podobnie jak Mickiewicz w „Panu Tadeuszu” opisuje urodę ziemi litewskiej. Związek z ojczyzna pogłębia praca na polskiej ziemi, dostrzeganie otaczającej natury, pamięć o tragicznej historii i zachowywanie odwiecznych tradycji. Kraj przodków łączy zarówno Bohatyrowiczów, jak i Korczyńskich, ponieważ członkowie obu rodów zginęli za ojczyznę w powstaniu.
„Trylogia” – Henryk Sienkiewicz stworzył swe dzieło „ku pokrzepieniu serc”. Przypomina chwalebne czasy, w których zawsze wygrywała sprawa narodowa, a poświęcenie dla ojczyzny miało sens i przynosiło wymierne rezultaty. Ojczyzna stanowi dla bohaterów punkt odniesienia, służba królowi i państwu wyznacza ich sens życia. Krew przelana za ojczyznę pomaga odkupić dawne winy.

  Dowiedz się więcej