Motyw ojczyzny w literaturze

„Na sokalskie mogiły” – Jan Kochanowski tłumaczy, że poświecenie życia za ojczyznę, nawet w przegranej bitwie ma sens, ponieważ świadczy o męstwie. Nawołuje, by nie płakać nad poległymi bohaterami:

„nie masz przecz, gościu, złez nad nami tracić,
Taką śmierć mógłbyś sam drogo zapłacić.”

„Odprawa posłów greckich” – Jan Kochanowski krytykuje próżność, lenistwo, zbytek, przekupstwo i pijaństwo polskiej szlachty. Tragedia została poświęcona moralno-politycznym problemom państwa, jego istnienia i funkcjonowania. Utwór mówi o racjach, argumentach na rzecz praworządnego państwa. Nosicielami owych racji są poszczególne postaci, których postawy wyrażają ogólniejsze typy zachowań społecznych. Od rozwiązania konfliktu pomiędzy owymi racjami zależy przyszłość państwa. Kochanowski przestrzega, że pogwałcenie w kraju ludzkich praw, anarchia, samowola, przekupstwo, zdrada, występek prowadzą ku zgubie ojczyzny.

„Kazania sejmowe” – Piotr Skarga porównuje ojczyznę do tonącego okrętu. Jeśli pasażerowie zajmą się tylko swoimi sprawami, a nie obroną okrętu, ten zatonie. Jeśli zaś najpierw zadbają o dobro wspólne – ocalą zarówno ojczyznę, swoje zdrowie i dobytek.

„Konrad Wallenrod” - Adam Mickiewicz. Tytułowy bohater, pomimo wychowania w Zakonie, czuje się Litwinem, jest patriotą, który podejmuje samotną walkę z Krzyżakami. Może pokonać potężnych wrogów tylko zdradą, podstępnym działaniem na ich szkodę i taką właśnie drogę wybiera - składając na ołtarzu ojczyzny swój rycerski honor, osobiste szczęście, nawet życie. Nie może zaznać szczęścia w życiu, gdy nieszczęśliwa jest jego ukochana ojczyzna. Nakazywał poświęcić dla ojczyzny wszystko, zrezygnować z wszystkiego poza walką.
„Pan Tadeusz” - Adam Mickiewicz opisuje Sopilicowo, gdzie się „człowiek napije, nadysze Ojczyzny”. Akcja poematu rozgrywa się w miejscu przypominającym raj. Wszystko jest na Litwie piękne: lasy, kwiaty, pola, łąki, zwierzęta. Zarazem wszystko, co litewskie pozostaje bohaterom najbliższe, wielbione i swojskie. Życie toczy się zgodnie z rytmem przyrody, przyjaznej człowiekowi i opisywanej z wielką miłością, uwielbieniem. Społeczność łączą wspólne upodobania, wyobrażenia o świecie, jego porządku, patriotyzm, ukochanie ziemi przodków i tradycja. Mickiewicz odchodzi od formuły – „ojczyzna jest tam, gdzie źle”, przedstawiając szczęśliwą krainę, którą ominęły kolejne klęski spadające na naród.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej