Motyw władzy w literaturze

BIBLIA - W Starym Testamencie spotykamy obraz srogiego, nieustępliwego, a często okrutnego Boga. Biblia przedstawia różne sposoby sprawowania władzy i wiele jej form, między innymi: wiejskie zgromadzenia, przywódców rodów, królów oraz cesarzy, reprezentantów imperiów, lokalne rady. W Biblii mocno akcentuje się niebezpieczeństwa związane ze sprawowaniem władzy, przede wszystkim władzy królewskiej. Władza winna mieć określone granice. Rządy reprezentujące Boga winny każdemu zapewnić sprawiedliwość. Król był w Izraelu nazywany pomazańcem, od czego pochodzi określenie Mesjasz. Za doskonałego władcę uznano króla Dawida, ale nawet on nie miał absolutnej władzy nad swoimi poddanymi. Za najmędrszego władcę uchodził Salomon, który każdą decyzje podejmował po długim namyśle. Następnych królów powoływano z rodu Dawida, który wybrał sam Bóg. Pierwszym królem Izraela byt sam Bóg, a jego władza miała wymiar uniwersalny kosmiczny. Przymierze Boga z Izraelem żywo przypomina umowę zawieraną między królem i jego poddanymi.

Nowy Testament zapowiada nadejście królestwa eschatologicznego (Bożego, niebiańskiego, zatem ostatecznego), w którym zapanuje wieczne szczęście - Jezus porównał je do uczty weselnej. Jezus konsekwentnie odrzucał wszelkie próby uczynienia go królem, a mimo to oskarżano go o uzurpowanie sobie władzy królewskiej w sensie ziemskim, chociaż przypominał:

Królestwo moje nie jest z tego świata.

. Mimo to podczas ukrzyżowanie na krzyżu widniał napis INRI - „Jezus Nazaretański Król Żydowski”. W Apokalipsie św. Jana Chrystusa przedstawia się jako Króla Królów. Święty Paweł uważał, że wszelka władza na ziemi pochodzi od Boga - ta koncepcja, przejęta przez Tomasza z Akwinu, przez stulecia ciążyła nad europejskimi wyobrażeniami na temat władzy, obowiązku posłuszeństwa wobec niej. Jezus jako pantokrator - wszechmocny pan świata - to częste w sztuce wyobrażenie Chrystusa-władcy wszechświata, siedzącego na tronie umieszczonym na potrójnej tęczy, zazwyczaj mającego w ręce otwartą Biblię.
MITOLOGIA opisuje miedzy innymi dziesięcioletnią walkę Zeusa z Kronosem, który pozbawił władzy Uranosa (pierwszego władcę, będącego pierwiastkiem męskim pierwszej pary bogów, która wyłoniła się z chaosu). Po zwycięstwie Zeus zapanował nad ziemią, niebem i Olimpem, Hades nad królestwem umarłych w podziemiach, Posejdon nad morzami. Zeus był początkowo jednym z wielu bogów (pochodzenia indoeuropejskiego), z biegiem czasu, rozwoju mitów i tradycji, znalazł się na szczycie hierarchii bóstw, został uznany za ich władcę. Uważano Zeusa za wyraz spokoju, wiecznego ładu, sprawiedliwości oraz mądrości. Ceniono siłę tego boga, jego moc zniszczenia. To on przeniósł do świata ludzi reguły ustanowione przez siebie na Olimpie. Potężny i wielki zasiadał na tronie, miał pod swą opieką wszystkie plemiona greckie. Posejdon, syn Kronosa i Rei, brat Zeusa, władał rzekami, morzami, wyspami oraz półwyspami. Były mu podporządkowane wszystkie bóstwa, twory morskie i słodkowodne, sam mieszkał w morskiej toni. Hades to władca podziemnego świata, pan życia i śmierci, syn Kronosa i Rei, mąż Persefony. Rządził duszami zmarłych, uważano go za władcę bezlitosnego, napawającego strachem, siedzącego z berłem w dłoni na tronie w podziemnym królestwie i narzucającego każdej istocie na ziemi nieubłagane prawa śmierci. Władza potężnych greckich bogów nie była nieograniczona. Mogli podejmować decyzje tylko zgodnie z Przeznaczeniem, które uosabiały Mojry - trzy siostry, córki Zeusa i Temidy, mieszkające w pałacu niedaleko Olimpu. Czuwały one nad losem każdego człowieka, przędły, ale też przecinały nić życia.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 - 

  Dowiedz się więcej