Motyw snu w literaturze

Do snu, Jan Kochanowski – we fraszce sen staje się nauczycielem umierania. Utwór rozpoczyna się apostrofą do snu: „Śnie, który uczysz umierać człowieka”. Kiedy człowiek zasypia, jego dusza rozpoczyna wędrówkę, odwiedzając najróżniejsze miejsca, dociera nawet do sfer niebieskich. Sen ma być więc wstępnym przeżyciem, które oswoi człowieka ze stanem niebytu. Symbolizuje także wolność duszy.

Tren XIX – Sen – Jan Kochanowski w końcowym liryku cyklu wyjaśnia rozterki i wątpliwości przy pomocy wyjątkowej sytuacji - snu, w którym przemawia do podmiotu jego matka, autorytet i zarazem osoba ze świata, w którym przebywa Urszulka. Dzięki temu zabiegowi uspokojenie po tak wielkiej rozpaczy stało się w pełni wiarygodne a nawet oczywiste. Sen powstaje jako odpowiedź na cierpienia Kochanowskiego na jawie. W utworze zostały zawarte wiążące odpowiedzi na postawione pytania w Trenach wcześniejszych – m. in. odpowiedz na pytanie – czy istnieje życie pozagrobowe? Sen jest tutaj obrazem śmierci. Zmarła matka ma za zadanie pocieszyć syna. Zapewnić, że dziecku jest dobrze tam – w niebie.

Makbet – William Shakespeare wykorzystuje sny by ukazać wewnętrzne odczucia i rozterki bohaterów. Prześladują one Makbeta i jego żonę, uzmysławiając im okropieństwo zbrodni. Koszmarne wizje wytrącają ich z równowagi, są projekcją duszy, wyrzutów sumienia i rozdarcia wewnętrznego. Makbet, żyjący w ciągłym napięciu, podatny jest na anormalne stany psychiki. Skrajne obciążenia emocjonalne prowadzą do zaburzeń świadomości o charakterze majaczeń. Przed zabójstwem Dunkana, Makbet doznaje halucynacji wzrokowej, widząc nieistniejący sztylet oblany krwią. Ma omamy słuchowe - donośny głos zapowiada mu utratę snu „Nie zaśniesz już więcej! Makbet zabija sen niewinny sen”. Dręczy go bezsenność na tle nerwowym. Chorobliwą psychikę bohatera najbardziej obnaża widmo zakrwawionego Banka. Patologiczny stan umysłu żony Makbeta, Szekspir ukazał w scenie, którą nazywa się sceną somnambulizmu. Dama relacjonując czynności swej pani opisuje lunatyzm: „wszystko to w śnie jak najgłębszym”.
Dziady cz. III - Adam Mickiewicz z romantycznymi snami wiąże się pojęcie niczym nieskrępowanego „życia dusz”. Tłumaczy to sam bohater liryczny w prologu trzeciej części „Dziadów”. Podkreśla, że metafizyczny charakter snu przysługuje tylko wybranym, nie jest on wspomnieniem z gry wyobraźni, lecz autentycznym doświadczeniem. W utworze mamy do czynienia ze snami: Konrada, Ewy oraz Nowosilcowa.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 

  Dowiedz się więcej