Motyw snu w literaturze

Lalka, Bolesław Prus - w jednym ze snów Izabeli ukazuje się Wokulski pod postacią monstrum. Sen pojawia się bezpośrednio po poznaniu kupca, kiedy stosunek Izabeli do niego był względnie obojętny. Wizja ta niezaprzeczalnie była wyrazem podświadomych obaw Łęckiej.

Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski ukazuje sny i widzenia, które pomagają bohaterom dotrzeć do ich prawdziwego „ja”, dzięki nim postacie mogą zrozumieć swoje błędy. Główny bohater - Raskolnikow swoje postępowanie wyjaśnia rozumowo, zagłuszając wyrzuty sumienia. Dlatego jego przemiana może odbyć się jedynie we śnie, gdy ujawnia się podświadomość człowieka. Rodiona dosięgają koszmary i lęki nawet przed dokonaniem morderstwa, jest znerwicowany i ma kłopoty ze snem - „Nazajutrz obudził się późno, po niespokojnym śnie, rozdrażniony i zły”. W oparciu o psychoanalizę Freuda można wysnuć hipotezę, że owa dysharmonia jest wynikiem zaburzeń w umyśle, spowodowanych zamiarem popełnienia zbrodni. Uporczywe sny dotykają także innych, którzy wstąpili na niewłaściwą ścieżkę. Swidrygajłow to człowiek nikczemny, który bez skrupułów skrzywdził wiele kobiet. Popełnione zbrodnie nie dają mu spokoju. Dręczą go koszmary, majaczy, męczy go szum liści za oknem - czyli strach wydarty z najgłębszych zakamarków podświadomości.

Alicja w krainie czarów - Carroll Lewis opisuje Alicję, która dokonuje interpretacji tego co widzi, sen zaś upraszcza ten świat, zastępuje obrazy innymi, posługuje się środkami dostępnymi dziecku np. skojarzenia, porównania, fantastyka. Alicja kilkakrotnie zmniejsza się lub zwiększa, w zależności od sytuacji. Alicję ze snu budzi dotyk siostry i suche liście , które spadły na nią podczas snu.

„(...) [Alicja] wiedziała, że wystarczy otworzyć oczy, a wszystko zmieni się z powrotem w nudną rzeczywistość: trawa szeleścić będzie tylko na wietrze; w sadzawce pluśnie, gdy poruszą się trzciny; brzęk filiżanek okaże się odgłosem owczych dzwonków, a wrzaski Królowej-okrzykami pasterza; kichanie maleństwa zaś, skrzek Gryfa i inne osobliwe tony zamienią się w swarliwy rejwach pracowitego gospodarstwa; wreszcie muczenie pasących się w oddali krów zastąpi rozpaczliwe łkania A' la Żołwia”.

Wesele - Stanisław Wyspiański sen staje się znakiem autentycznych uczuć, myśli, planów. Akt II sztuki, w którym pojawiają się „Osoby dramatu”, utrzymany jest w konwencji snu, zgodnie ze słowami Chochoła:

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 

  Dowiedz się więcej