klp.plMitologia - raj dla Greków to Arkadia, lesista kraina położona w środkowej części półwyspu Peloponez, to miejsce, w którym można wieść proste, szczęśliwe życie w bliskim kontakcie z przyrodą. Mieszkańcy tego górzystego kraju zajmowali się wypasem bydła, uprawą pszenicy i winnej latorośli. Krainę tę zaludniały również Parki, które poza tym, że przędły i tkały, również przecinały nić ludzkiego życia. Mit o Arkadii jest wyrazem tęsknoty człowieka za rzeczywistością szczęśliwą, wolną od konfliktów, zagrożeń, za światem zgodnym z porządkiem natury.
"Bukoliki" - Wergiliusz - epik rzymski, wzorując się na sielankach greckich Teokryta opisuje pasterzy - mieszkańców szczęśliwej Arkadii, w której "rozkwitający młodzieńcy" opowiadają o swych przygodach miłosnych i rywalizują w konkursach poetyckich.
"Boska Komedia" - Dante Alighieri w swoim poemacie, złożonym ze stu pieśni, opisuje w jednej z trzech części swoją wędrówkę po niebie. Jego przewodnikiem jest Beatrycze. Piękno raju polega na grze dźwięków i jasnych, świetlistych barw. Raj charakteryzuje połączenie światłości, miłości, dobra i radości. Dante rozmawiając ze spotkanymi osobami (m.in. św. Tomasz z Akwinu, król Salomon), dowiaduje się, że są one szczęśliwe. Celem jego wędrówki jest spojrzenie na boskie oblicze, co się mu udaje.
"Pieśń świętojańska o Sobótce" - Jan Kochanowski opisuje obrzęd nocy świętojańskiej, kreśli obraz arkadyjskiego życia na wsi, gdzie wszystko ma swój porządek. Przeciwstawia je życiu dworzanina i żeglarza. Podstawą szczęścia jest świadomość posiadania własnego miejsca na ziemi oraz jedność z naturą.
"Tren XIX" - Jan Kochanowski przedstawia raj jako niebo pełne rozkoszy. Jest miejscem, gdzie życie jest beztroskie, a na dodatek wieczne. Po pierwsze jest tutaj bezpiecznie, o nic nie trzeba się martwić. W trenie tym Kochanowski opowiada o swoim śnie, w którym widział swoją ukochaną Orszulkę na rękach jego matki. Dowiaduje się od niej, że jego córka jest bezpieczna i przeszła do lepszego życia. Niebo u Kochanowskiego jest dużo lepsze niż życie na Ziemi. Ludzie tam nie chorują ani nie pracują.
"Żywot człowieka poczciwego" - Mikołaj Rej w swoim renesansowym traktacie przedstawia raj jako proste, szczęśliwe życie w bezpośrednim kontakcie z naturą. Praca nie jest wysiłkiem, ale przyjemnością, a radość sprawia obcowanie z przyrodą i korzystanie z jej darów.
"Raj utracony" - John Milton w dwunastu księgach swojego poematu epickiego opowiada dzieje "pierwszego nieposłuszeństwa i owocu zakazanego drzewa, którego śmiertelny smak przyniósł na świat śmierć i wszystkie nasze nieszczęścia wraz z utratą Edenu".
"Raj odzyskany" - John Milton w 4 księgach poematu epickiego (ciąg dalszy "Raju utraconego") przedstawia kuszenie Chrystusa przez Szatana na pustyni. Koncepcja Miltona zakładała, że ludzkość utraciła raj, gdy Adam i Ewa ulegli kuszeniu szatana, natomiast odzyskała go, gdy Syn Boży oparł się pokusie Złego Ducha.
"Pan Tadeusz" - Adam Mickiewicz, tęskniąc za ojczystym krajem, wykreował jego obraz w swej epopei, stworzył idealną przestrzeń, w której chce się żyć. Arkadyjskim wydaje się przedstawiony przez niego kraj lat dziecinnych. W Soplicowie panuje harmonia, spokój, każdy zna swoje miejsce. Hołdowanie tradycji daje poczucie bezpieczeństwa, trwałości małej ojczyzny i całego świata. Rajski obraz wzbogacają metaforyczne opisy przyrody. Pełne barw i dźwięków krajobrazy, przedstawione obrazy zachodu i wschodu słońca, stawu, grzybobrania podkreślają niezwykłość tego świata.
"Nad Niemnem" - E. Orzeszkowa Przedstawia Korczyn, podobnie jak Soplicowo, jako miejsce bezpieczne i pewne. Benedykt jest wzorowym gospodarzem, a szczęście zapewnia mu praca na roli. Również gospodarstwo Bohatyrowiczów zostało wyidealizowane i przedstawione jako miejsce, gdzie panuje ład i harmonia, a każdy ma odpowiednie dla siebie zajęcie.
"Krajobraz utracony" - B. Leśmian przeciwstawia utraconemu rajowi, prywatny raj każdego z nas - dzieciństwo, kojarzone z prostotą, zafascynowaniem otaczającym światem, przyrodą.
"Pamiętniki Adama i Ewy" - M. Twain opisuje perypetie związku Adama i Ewy. Przypisuje im cechy bardzo współczesne - Ewa jest zrzędliwa i małostkowa, Adam również nie jest wolny od wad. Utwór kończy jednak stwierdzenie pierwszego mężczyzny:
"gdziekolwiek była ona, tam był Raj", podkreślając znaczenie miłości pomiędzy ludźmi.
"Nowy wspaniały świat" - Aldous Huxley przedstawia wizję społeczeństwa przyszłości, które ma urzeczywistniać ideał powszechnego szczęścia. W nowym, doskonale zorganizowanym świecie wszystko ma być skrupulatnie zaprogramowane. ludzie, jeszcze przed swoim urodzeniem mają wyznaczone miejsce, które będą zajmować w społeczeństwie.
"Rajski ogród" - Ernest Hemingway umieszcza swoją akcję w luksusowej scenerii francuskiej Riwiery lat dwudziestych, gdzie młody pisarz spędza miodowy miesiąc z piękną i bogatą żoną. Na horyzoncie pojawia się ta trzecia, równie piękna i równie bogata. Wynikiem jest skomplikowany układ erotyczny.
"Prośba o wyspy szczęśliwe" - K.I. Gałczyński opisuje najszczęśliwsze na ziemi miejsce - pełne spokoju, miłości i przyrody, z daleka od cywilizacji. Świat w wierszu roi się od śpiewających ptaków, zapachów kwiatów, pełen jest kojącej muzyki. Wiersz swój autor adresuje do ukochanej osoby, z którą chce dzielić nakreśloną Arkadię.
cykl "Świat" - Czesław Miłosz uciekając od otaczającej wojny, tworzy arkadyjski świat, w którym rządzą: wiara, nadzieja i miłość. 0"Domek z ogrodem" sytuuje jako naturalne, wieczne centrum egzystencji człowieka. W stworzonej przestrzeni panuje ład i harmonia, a niebezpieczeństwa oddala Ojciec, który objaśnia świat i "z grządki całą widzi okolicę".
"Atlantyda" - Wisława Szymborska akcentuje niepewność istnienia wyspy i jej mieszkańców
"13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych" - Leszek Kołakowski opowiada historię dwóch braci, którzy poszukują utopijnego kraju - Laionii. Niestety mimo wielu wysiłków, zbieraniu map, globusów nie udaje im się ustalić miejsca położenia tej szczęśliwej krainy.
"Bramy raju" - J. Andrzejewski opowiada w swojej powieści o wyprawie krzyżowej z początku XIII w., w której wzięły udział dzieci.
"Władca much" - W. Golding opisuje historię bohaterów, którzy dostali się na nieznaną wyspę. To co spotykają przypomina raj - mnóstwo owoców, brak zagrożenia, piękno krajobrazów. Przybysze zachowują się jak pierwsi ludzie - nie znają zła, chcą zbudować idealną rzeczywistość, jednak z czasem okazuje się, że ich plan napotyka na coraz większe trudności...
"Wypis z encyklopedii - Arkadia" - E. Bryll nawiązuje do encyklopedycznego hasła Arkadii. Snuje refleksje nad pojmowaniem szczęścia, jako oddaleniem od cywilizacji, spokojem i ciszą. Autorowi taki świat wydaje się nudny.
"Arkadia" - E. Bryll przywołuje motyw światów, których już nie ma - Arkadii, Sarmacji, Indian. Wszystko zakończone jest wręcz ikaryjskim lotem i upadkiem, kiedy opisani turyści chwytają na pamiątkę kolorowe pióra, a etnografowie mają materiały do pracy.
Autor: