”Banasiowa” - M. Konopnicka opisuje historię starej kobiety, która, bojąc się samotności, ”ściągła do córki na śmierć. Śmierć jednak nie przychodzi, a córka wypomina matce, że musi ją karmić i płacić za jej zakwaterowanie. Matka rozumie trudną sytuację dziecka i nie ma żalu do córki.
”Matka - Maksym Gorki w swojej powieści osnutej na tle demonstracji w czasie 1 maja w Sormowie i Niżnim Nowogrodzie w 1902 roku ukazuje przeobrażenie wystraszonej starej kobiety w nieugiętą bojowniczkę sprawy rewolucji, której poświęcił się jej syn – Paweł Własow.
”Matka Joanna od Aniołów” - Jarosław Iwaszkiewicz w swym opowiadaniu parafrazuje historię o opętanych mniszkach, przenosząc ją na dalekie kresy dawnej Rzeczpospolitej – do Ludynia, dokąd zjeżdża ksiądz Suryn. Na podstawie opowiadania Jerzy Kawalerowcz nakręcił film – „Matka Joanna od Aniołów”.
”Miasto mojej matki” - J. Kaden-Bandrowski pisząc swą powieść dochodzi czterdziestki swego żywota i - obejrzawszy się za siebie - dostrzega pamięcią wnikliwą własne dzieciństwo, matkę, ojca, dom rodzinny. Z utworu wyłania się zindywidualizowany obraz rodzinnego domu głównego bohatera utworu. Z jednej strony są to praca i zapobiegliwość dorosłych, z drugiej zabawa i nauka dzieci. Ich wzajemny stosunek pomimo drobnych konfliktów i nieporozumień jest pełen miłości i życzliwości. On to decyduje o spoistości tego domu, który przygotowuje swych młodych mieszkańców do wejścia w świat. U początku tej drogi stoi zawsze matka, która otacza, wspiera i ochrania swoje dziecko. Bandrowski pisze, iż:
" Jako dorosły mężczyzna w pracy, w pokoju, na wojnie przekonałem się, że wszystko, com dobrego zrobił, w tych właśnie cnotach matczynych miało początek. Jej uśmiechy, niezauważone, jej łzy tylekroć przez nas dzieci, wzgardzone, jej myśli wielkie i skromne, tyle razy przez nas, młodych chłopaków wyśmiane, one to przecie były nade mną, stopione w gwieździe przewodniej, błyszczącej radośnie nad każdą dobrą chwilą.”
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -