klp.plBIBLIA - matką wszystkich żyjących nazywana jest Ewa (z hebrajskiego Hawwah – życie)– pierwsza kobieta, stworzona, by dodać ducha Adamowi, któremu przykrzyło się w raju ziemskim. Matka Kaina, Abla i Seta. W Nowym Testamencie możemy odnaleźć motyw matki radosnej – Maryi podczas zwiastowania i matki cierpiącej – Maryi obecnej na Golgocie podczas ukrzyżowania i śmierci Chrystusa
”Teogonia” - Hezjod wspomina postać Gaji – Matki-Rodzicielki, Ziemi, która nie została stworzona przez jakiegoś boga, ale powstała sama przez się, nie wiadomo dlaczego, skąd i z czyjego rozkazu, po czym zrodziła Uranowa (niebo) i Pontosa (morze) i góry. Jej odpowiednikiem rzymskim jest Terra Mater (Tellus).
”Lament świętokrzyski” - Matka Boska, bezsilnie patrząca na kaźń Jezusa, rozpaczająca pod krzyżem, jest w tym średniowiecznym wierszu przede wszystkim kochającą matką, której przyszło utracić syna. Jej matczyna miłość ma wymiar głęboko ludzki, Maria czuje się jedną z wielu kobiet, których spotkała podobna tragedia.
”Bogurodzica” - autor przedstawia matkę Chrystusa jako błogosławioną wybrankę Boga. Jest ona jednak bliska ludziom i pośredniczy między nimi a Bogiem.
”Nie-Boska komedia” - Zygmunt Krasiński jedną z bohaterek czyni Marię, żonę hrabiego Henryka i matkę Orcia, Jest ona kobietą nieszczęśliwa w małżeństwie. Kocha męża, ale nie jest przez niego kochana. Podobnym uczuciem darzy syna, jednak zdaje sobie sprawę z tego, jaki czeka go los - sama mu go zgotowała, stawiając miłość męża ponad interesem dziecka.
”Do Matki Polki” - Adam Mickiewicz swój wiersz kieruje do polskich matek. Twierdzi, że niewola w kraju powoduje, że dzieci od małego powinny być przyzwyczajane do bólu, pracy i wczesnej, męczeńskiej śmierci. Szczególnie trudna jest rola matki, która musi wskazywać nie piękno, a okrucieństwo świata. Musi uczyć pogardy, a nie miłości.
”Dziady. cz. III Adam Mickiewicz opisuje scenę, kiedy to nieszczęsna matka Rollisona, który leży w celi ciężko chory po otrzymaniu trzystu kijów, prosi Senatora o możliwość zobaczenia syna oraz dopuszczenie do niego księdza. Nowosilcow udaje zdziwienie, rzekomo nic nie wie o tej sprawie, łudzi matkę nadzieją na uwolnienie chłopca. Kobieta daje się zwieść, mówi o szlachetności Senatora.. Ma raz jeszcze przyjść o godzinie siódmej. Gdy oszalała z bólu matka już dowiedziała się, iż jej syna wyrzucono przez okno, wbiegła zrozpaczona między tańczących na balu, przeklinała Senatora, bluźniła, krzyczała, w końcu padła zemdlona. Nowosilcow dał zgodę na widzenie księdza z Rollisonem -ciężko rannym, ale jeszcze żywym.
”Do matki” - J. Słowacki swojej matce poświęcił wiele wierszy. W wierszu „Do matki - ”Zadrży Ci nieraz serce…” pisze, że matce czasem trudno zrozumieć decyzję własnego dziecka, ale i tak, nigdy nie przestaje go kochać. W utworze tłumaczy, dlaczego nie może wrócić do kraju i prosi matkę o wybaczenie.
”Rozłączenie” - J. Słowacki wyraża żal z powodu rozstania z matką i tęsknotę za tym co bliskie, rodzime. Mówi, że przebywa w zupełnie obcym, nieznanym matce świecie, mimo to wciąż pozostaje w łączności uczuciowej z rodzicielką – symbolizuje ją biały gołąb.
”Balladyna” - J. Słowacki opisując losy morderczyni – Balladyny, przedstawia obraz jej matki – skromnej wdowy mieszkającej w leśnej chacie. Kidy Balladyna przenosi się do zamku Kirkora, wstydząc się matki zabrania jej opuszczać komnaty. Ta jednak nie przestaje jej kochać. Umiera na torturach, nie wypowiadając imienia wyrodnej córki.
”Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” - Henryk Sienkiewicz opisuje wielką miłość samotnej matki do Michasia, która pośrednio staje się przyczyną śmierci kilkunastoletniego chłopca. Pani Maria, zubożała wdowa po powstańcu, pokłada w synu ogromne nadzieje, nieświadomie stawia przed nim zbyt wysokie wymagania. Chorowity syn, bardzo kochający matkę, nie może sprostać jej oczekiwaniom, pomimo ogromnych wysiłków nie uzyskuje wystarczająco dobrych ocen w nieprzyjaznej mu szkole.
”Dym” - M. Konopnicka opisuje ogromną miłość matki do syna, młodego robotnika fabrycznego. Jest on dla niej całym światem, dlatego z radością codziennie czeka na niego z obiadem, spędza z nim wieczory. Pewnego dnia w fabryce wybucha pożar – matka przeczuwa, że straciła najbliższą sobie osobę.
”Banasiowa” - M. Konopnicka opisuje historię starej kobiety, która, bojąc się samotności, ”ściągła do córki na śmierć. Śmierć jednak nie przychodzi, a córka wypomina matce, że musi ją karmić i płacić za jej zakwaterowanie. Matka rozumie trudną sytuację dziecka i nie ma żalu do córki.
”Matka - Maksym Gorki w swojej powieści osnutej na tle demonstracji w czasie 1 maja w Sormowie i Niżnim Nowogrodzie w 1902 roku ukazuje przeobrażenie wystraszonej starej kobiety w nieugiętą bojowniczkę sprawy rewolucji, której poświęcił się jej syn – Paweł Własow.
”Matka Joanna od Aniołów” - Jarosław Iwaszkiewicz w swym opowiadaniu parafrazuje historię o opętanych mniszkach, przenosząc ją na dalekie kresy dawnej Rzeczpospolitej – do Ludynia, dokąd zjeżdża ksiądz Suryn. Na podstawie opowiadania Jerzy Kawalerowcz nakręcił film – „Matka Joanna od Aniołów”.
”Miasto mojej matki” - J. Kaden-Bandrowski pisząc swą powieść dochodzi czterdziestki swego żywota i - obejrzawszy się za siebie - dostrzega pamięcią wnikliwą własne dzieciństwo, matkę, ojca, dom rodzinny. Z utworu wyłania się zindywidualizowany obraz rodzinnego domu głównego bohatera utworu. Z jednej strony są to praca i zapobiegliwość dorosłych, z drugiej zabawa i nauka dzieci. Ich wzajemny stosunek pomimo drobnych konfliktów i nieporozumień jest pełen miłości i życzliwości. On to decyduje o spoistości tego domu, który przygotowuje swych młodych mieszkańców do wejścia w świat. U początku tej drogi stoi zawsze matka, która otacza, wspiera i ochrania swoje dziecko. Bandrowski pisze, iż:
" Jako dorosły mężczyzna w pracy, w pokoju, na wojnie przekonałem się, że wszystko, com dobrego zrobił, w tych właśnie cnotach matczynych miało początek. Jej uśmiechy, niezauważone, jej łzy tylekroć przez nas dzieci, wzgardzone, jej myśli wielkie i skromne, tyle razy przez nas, młodych chłopaków wyśmiane, one to przecie były nade mną, stopione w gwieździe przewodniej, błyszczącej radośnie nad każdą dobrą chwilą.”
”Spotkanie z matką” - K.I. Gałczyński twierdzi, że matka jest pierwszą i najważniejszą nauczycielką dla swojego dziecka. Przekazuje wiedz o najważniejszych prawach rządzących światem. Gdy matki zabraknie, przypominają ją rzeczy codzienne, małe cuda przyrody, ponieważ jak pisze poeta:
”ona mi pierwsza pokazała księżyc
i pierwszy śnieg na świerkach”
”Matka” - Zbigniew Herbert twierdzi, że matka nie tylko daje życie swemu dziecku, ale towarzyszy mu nawet, kiedy jest dorosłe. Stara się chronić je przed złem i zawsze wybacza błędy. Niestety, dziecko potrafi to docenić dopiero wtedy, gdy matki zabraknie.
”Matce” - Adam Ziemianin uważa, że matka jest najważniejsza w domu rodzinnym. Mimo iż zajmuje się prostymi czynnościami przy stole kuchennym czy kolejką po zakupy, to bez niej nie istniałby dom.
”Matce” - Jalu Kurek pisze, że wszystko, co w nas najbardziej wartościowe, otrzymaliśmy od matki. Adresatem wiersza może być również rodzinna ziemia, która mówi; ”z głębi, od korzeni”.
”Matce” - Jerzy Liebert ukazuje, że rozstanie z matką jest smutniejsze niż jesienne krajobrazy, a najwięcej tęsknoty i miłości ma w sobie krótkie słowo „mamo”.
”Matka odchodzi” - Tadeusz Różewicz główną bohaterką swego zbioru wierszy, fragmentów prozy, dziennika, wspomnień braci autora czyni swoją matkę. Matka jest głównym motywem tej książki, skłaniającym do refleksji o początku i końcu istnienia, o dzieciństwie i śmierci. Matka symbolizuje pełnię, w jakiej zamyka się ludzkie życie.
Autor: