”Nowa Heloiza” - J.J. Rousseau – ukazuje życie wewnętrzne, uczuciowe motywy postętrzne, uczuciowe motywy postępowania i intymne doznania pary zakochanych – Julii d`tanges i młodego nauczyciela Saint-Preuxa. Ich miłość z powodu panujących konwencji społecznych nie może się spełnić i, mimo iż oboje cierpią, nie mężnie walczą z namiętnościami.
”Lalka” - B. Prus stworzył jeden z największych w polskiej literaturze romansów, opisując nieszczęśliwą miłość Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej. Pisarz, dzięki wnikliwym obserwacjom, sięgnął do sfery psychiki bohaterów. Choć ukochana Wokulskiego gardzi nim z powodu jego pochodzenia, jego uczucie potrafi pokonać wszelkie granice. Była to wielka romantyczna miłość o ogromnej sile destrukcyjnej. Wokulski, trzeźwy racjonalista w interesach, prezentuje romantyczną uczuciowość, stałą zmienność nastrojów, idealizuje zarówno uczucie, jak i obdarzaną nim kobietę. Bohater „Lalki” przeciwstawia się nawet panującym ówcześnie konwenansom i obyczajom. Cierpienie doprowadza go jednak do ostateczności – kupiec porywa się na swoje życie.
”Noce i dnie” - M. Dąbrowska akcję umieszcza w jednym z polskich domów. Autorka opisuje życie rodzinne Niechciców w Serbinowie na przestrzeni wielu lat, podczas których rodzą się i wychowują kolejne ich dzieci. Ukazuje codzienne, powszednie rozterki towarzyszące ziemiańskiemu życiu, ale i chwile podniosłe. Barbara całe życie wspomina niespełnioną, romantyczną miłość do hrabiego Tolibowskiego. Jednak jej życiowym partnerem, na dobre i złe, zostaje Bogumił Niechcic.
”Nad Niemnem” - Eliza Orzeszkowa przedstawia idealną miłość na przykładzie uczucia łączącego Jana i Cecylię. Ten wzór w znacznej mierze powielą i odtworzą po stuleciach Jan Bohatyrowicz i Justyna Orzelska. Bohaterów połączy wspólnota ideałów - szacunek do pracy, patriotyzm, zachowanie tradycji, idea poświęcenia dla ojczyzny, odnalezienie sensu życia w codziennym trudzie, a także wzajemny szacunek, poczucie odpowiedzialności za partnera, zaufanie. Różnice stanowe nie stanowią przeszkody w zawarciu małżeństwa. Justyna - panna z dworu - odrzuca starania arystokratycznych wielbicieli i wybiera zagrodowego szlachcica - biednego, ale posiadającego wielkie przymioty moralne, których tak brakuje zdegenerowanej arystokracji. Ten „mezalians" jest również symbolem zbratania się ziemiaństwa z ludem.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -