klp.pl„Przedwiośnie” – Stefan Żeromski ukazuje różne podejścia do patriotyzmu w „nowej Polsce”. Nie unika ostrych ocen narodowych mitów: powstań i poświęcenia życia dla ojczyzny. Na przykładzie ideowej ewolucji Cezarego Baryki mówi o koncepcjach odbudowy państwa polskiego.
”Syzyfowe prace” - Stefan Żeromski opisuje młodzież, która za swój obowiązek wobec ojczyzny uważa: odmowę oglądanie rosyjskich spektakli, protest wobec fałszowania polskiej historii, mówienie zakazanym językiem polskim.
”Rzadko na moich wargach” - J. Kasprowicz definiuje czym jest dla niego patriotyzm. Miłość do ojczystego kraju nie polega na głośnym zapewnianiu o poświeceniu dla niej, ale na dostrzeganiu piękna pól, ludzi zamieszkujących tę krainę i jej bogatej historii.
„Trylogia” – Henryk Sienkiewicz utrwalił potęgę narodu polskiego i chlubę minionych czasów. Patriotą nazwać można na pewno Kmicica, który z lokalnego rzezimieszka zmienia się w nieustraszonego obrońcę narodu, gotowego wszystko poswięcić dla dobra ojczyzny. Podobną postawe przejawia pan Wołodyjowski, który ostatecznie składa największą ofiarę dla polski – poświeca własne życie.
„Wesele” – Stanisław Wyspiański dyskutuje o kondycji społeczeństwa polskiego oraz postawach inteligencji i chłopów wobec spraw narodowych. Konfrontuje również mity narodowe z rzeczywistością.
„Noc listopadowa” - Stanisław Wyspiański czyn zbrojny i ofiarę powstańców uważa za wielką narodową patriotyczną ofiarę, ocenia również postawy przywódców powstania listopadowego. Wydarzenia z historii Polski łączy z mitologią, przedstawiając bogów greckich obok wodzów i młodych polskich oficerów.
Poeci dwudziestolecia międzywojennego odrzucali tematykę patriotyczną – „narodową żałobę” i „bogoojczyźnianą nutę”. Pragnęli pisać o pięknie i miłości, „zrzucić z ramion płaszcz Konrada” (Słonimski) i wyrzucić „mumie mickiewiczów i słowackich”.
„Kolumbowie. Rocznik dwudziesty” – Roman Bratny opisał pokolenie ludzi, którzy podczas powstania warszawskiego mieli po dwadzieścia lat. Wychowani w niepodległej Polsce w duchu patriotycznym nie zawahali się przeciwstawić okupantowi, poświęcając nieraz swoje młode życie.
„Pokolenie” – Krzysztof Kamil Baczyński – podmiot liryczny mówi o tragedii pokolenia Kolumbów, dla których wojna stanowiła przewartościowanie systemu wychowawczego. Wojenny patriotyzm polegał bowiem w wielu przypadkach na konieczności zabijania, był z koniecznością nauką zła wojny.
”Elegia o chłopcu polskim” podmiot liryczny opisuje bohaterską śmierć małego chłopca w imię obrony ojczyzny. Dziecko przepełnione jest patriotyzmem, o czym świadczy gest wykonany przed śmiercią:
”zanim padłeś, jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką”„Szkice spod Monte Casino” – Melchior Wańkowicz ukazuje bohaterstwo II Korpusu Polskiego ósmej Armii Brytyjskiej, którzy z olbrzymim poświeceniem zdobyli niemiecki bastion.
„Trans-Atlantyk” – Witold Gombrowicz przeciwstawia się z łzawosentymentalnym wizerunkiem narodu, kpi z mentalności Polaków i z narodowych mitów. W Przedmowie autor pisze:
”czy broniąc Polaków przed Polską, jestem czy nie jestem patriotą?
strona: - 1 - - 2 -
Autor: 