„Ziemia obiecana” – Władysław Stanisław Reymont ukazuje Łódź jako powstające centrum przemysłowe. Książka jest pełną drastycznych szczegółów panoramą Łodzi, ukazanej jako arena walki o byt. W tej walce sukces jednych oznacza deptanie innych. Moloch miejski niszczy tych, co przyjmują wilcze reguły walki, jak i tych, co się im sprzeciwiają. Gangrena moralna ogarnia tu równie skutecznie Niemców i Żydów, jak Polaków. Ta mroczna wizja cynizmu, zezwierzęcenia, praw dżungli, w której etyka, szlachetne idee i święte uczucia obracają się przeciw tym, co je praktykują, jest w intencji autora zarazem oskarżeniem industrializacji i urbanizacji.
„Wesele” Stanisław Wyspiański – W utworze ukazana została postać wiejskiego karczmarza, który przybył na wesele w interesach - po dług Czepca. Karczmarz mówi do Pana Młodego:
„My jesteśmy tacy przyjaciele, co się nie lubią”. Weselnicy nazywają Żyda mośkiem, co jest pogardliwym określeniem. W dramacie Wyspiańskiego Żyd przedstawiony jest stereotypowo. Przychodzi on na wesele w interesach. To przedsiębiorczy, ale i sprytny człowiek. Prowadzi on karczmę, jest wiejskim lichwiarzem, jednocześnie ma jednak poczucie obcości, dystans do mieszkańców Bronowic. Inną postacią żydowskiego pochodzenia w dramacie jest Rachela, córka karczmarza.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -