Motyw Żydów w literaturze

BIBLIA - Stary Testament opisuje najbardziej odległe dzieje narodu żydowskiego, narodu wybranego przez Boga. Pan szczególnie upodobał sobie Izraelitów, z nich wywodzą się wszyscy prorocy. Bóg na pośrednika między sobą a ludem wyznacza Mojżesza, dając ludziom przywódcę. Mojżesz bowiem wyprowadza naród żydowski z niewoli egipskiej. W czasie wędrówki do Ziemi Obiecanej Stwórca zawiera ze swym ludem przymierze na górze Synaj. Jego znakiem był Dekalog, którego przykazania stanowią wytyczne postępowania Żydów. Bóg cały czas pomaga Izraelitom w tej czterdziestoletniej wędrówce. Zsyła im mannę z niebios i daje wodę ze skały, aby nie pomarli z głodu i z pragnienia. Następca Mojżesza - Jozue wprowadził Izraelitów do Ziemi Obiecanej. Wszystkie znaki, jakie poczynił Bóg wobec tego narodu, świadczą o Jego szczególnych zamiarach i planach wobec Izraelitów. W Nowym Testamencie Maria, pochodząca z rodu Dawida, wydała na świat Zbawiciela - Jezusa Chrystusa. Żydzi jednak nigdy nie uznali go za zbawiciela.

"Kupiec wenecki" - William Szekspir wskazuje na głębokie zakorzenienie stereotypu Żyda jako chciwego lichwiarza, stojącego zawsze po przeciwnej stronie barykady w stosunku do bohaterów pozytywnych. Z dzisiejszego punktu widzenia zakończenie utworu może wydawać się niesprawiedliwe, niemniej jeśli przyjąć XVI-wieczny sposób myślenia, to właśnie klęska Szajloka staje się zakończeniem, którego widz oczekuje.

„Pan Tadeusz” – Adam Mickiewicz ukazuje postać Jankiela - patrioty, związanego z Polską i Polakami, przeżywającego klęski i zwycięstwa narodu polskiego. Jankiel, dzierżawca karczmy (arendarz) w dobrach Horeszków, bezbłędnie mówił po polsku, znał dziesiątki narodowych pieśni, melodii, a także polską historię. Angażował się w działalność konspiracyjną, był człowiekiem uczciwym, szanowany m, znanym z poczciwości. Słynął w całej okolicy z nadzwyczajnej gry na cymbałach. Stale udzielał pomocy w pracy spiskowej emisariuszowi księdzu Robakowi, próbował łagodzić spór Hrabiego z Soplicami. Jankiel jest właścicielem karczmy, której architektura wskazuje na żydowskiego budowniczego:

„Z przodu jak karczma” „Z tyłu jak świątynia", "...z daleka karczma chwiejąca się, krzywa, podobna do Żyda, gdy się modląc kiwa".

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 - 

  Dowiedz się więcej