„Ludzie bezdomni” - Stefan Żeromski przedstawił najbiedniejsze środowiska żydowskie, nędzarzy z okolic ulicy Krochmalnej, Ciepłej. W ścisku, smrodzie, pośród ruder kłębił się tłum ulicznych handlarzy, żebraków. Wielu z nich tylko pozorowało jakąś pracę. Brudni przekupnie w łachmanach sprzedawali psującą się żywność, warunki higieniczne urągały wszelkim normom.
„Sztukmistrz z Lublina” - Isaak Bashevis Singer opowiada o poszukiwaniu tożsamości i pułapkach wyboru zbyt łatwej drogi przez głównego bohatera Jasze Mazura. Tytułowy sztukmistrz, czyli cyrkowiec, iluzjonista i akrobata prowadzi beztroskie życie, unikając jakiejkolwiek odpowiedzialności. Przychodzi mu to tym łatwiej, że dzieci nie posiada, domem zajmuje się jego żona, zresztą Jasze przez większość część roku jest poza domem - "w trasie" - występuje w prowincjonalnych teatrzykach ze swoim programem. Autor opisuje biedną żydowską dzielnicę Warszawy oraz obyczaje lubelskich Żydów. Problem bohatera przejawia się w nazbyt wybujałej skłonności do kobiet, ale nie stanowi istoty rozterek Jaszy. Jasza wolny ptak, Jasza libertyn i ateista dochodzi do wniosku, że wszystkie nieszczęścia spotykają jego i bliskich, dlatego, że nie potrafi zapanować nad pokusami. Jego problem jest wyrazem poszukiwań, zagubienia w świecie, próby odpowiedzi na pytanie - „kim jestem?”. Jasza nie pozbawia się możliwości wyboru, lecz ucieka przed odpowiedzialnością. Decyduje się na drogę „wolności od”, wolności od strachu, konieczności podejmowania trudnych decyzji, ponoszenia ich konsekwencji.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -