Motyw Żydów w literaturze

„Inny świat” – Gustaw Herling - Grudziński opowiada losy więźnia pochodzenia żydowskiego, który dostał się do więzienia, za to, że sprzeciwił się używania skrawków skóry do zelowania butów. Został skazany na podstawie paragrafu mówiącego o szkodnictwie w przemyśle. Znosił on dzielnie warunki obozowe, będąc dumny ze swego syna kapitana lotnictwa. Załamał się jednak, kiedy pokazano mu jego fotografie i zaczęto wmawiać, że zwykły więzień nie może mieć syna w Armii Czerwonej. Grudziński przytacza również dzieje Żyda, którego poznał w więzieniu w Witebsku, a po latach spotkał go w Rzymie. Człowiek ten przyszedł do Grudzińskiego po rozgrzeszenie, bowiem miał nadzieje, że autor go zrozumie. Grudziński nie potrafi jednak zaakceptować jego czynów. Żyd opowiada mu jak dostał się do obozu, za odmowę wyjazdu w głąb kraju, był bliski końca, kiedy to z racji wykształcenia przydzielono go do baraku technicznego. Wówczas pod groźbą powrotu do lasu złożył fałszywe zeznanie obciążające czterech komunistów niemieckich, skazując ich tym samym na śmierć.

„Rozmowy z katem” - Kazimierz Moczarski zostaje zamknięty przez komunistyczne służby bezpieczeństwa w jednej celi z generałem SS Jurgenem Stropem, który dowodził zagładą warszawskiego getta. Daje mu to okazję poznać psychikę i mentalność hitlerowskich zbrodniarzy. Stroop był ślepym wyznawcą doktryny Hitlera o wyższości rasy germańskiej nad innymi nacjami. Nienawidził Żydów, uważał ich za „podludzi”, a likwidację warszawskiego getta, za dobrą zabawę. Z satysfakcją opowiadał jak jego żołnierze strzelali do Żydów wyskakujących z palących się domów i nazywali ich „spadochroniarzami”. Dlatego też ten żarliwy wyznawca narodowego socjalizmu nie odczuwał żadnych wyrzutów sumienia, skazanie go na śmierć uważał za zwykłą zemstę na pokonanym, nie zaś sprawiedliwy wyrok. O zbrodniach swych podwładnych opowiadał:

„ci Żydzi, Żydówki i żydowskie dzieci, którzy z okien, balkonów i poddaszy domów, płonących od parteru, wyskakiwali na ziemię, na asfalt i bruk. Przedtem zrzucali pierzyny, kołdry i inne bety i na to skakali. Moi SS-mani zaczęli ich nazywać „spadochroniarzami". Całą noc trwała ta zabawa...”

„Campo di Fiori” - Czesław Miłosz nawiązuje do jednego z najtrudniejszych epizodów w historii - czasów dni zagłady warszawskiego getta. Poeta w wierszu posłużył się kontrastem w ukazaniu objętej pożarem i śmiercią żydowskiej dzielnicy oraz wesołej muzyki i kręcącej się karuzeli ustawionej w pobliżu getta:

„salwy za murem getta głuszyła skoczna melodia”

. Dramat getta rozgrywa się gdzieś w głębokim tle, podobnie jak stracenie Giordana Bruno. Ludzie ginący za murami byli dla innych obcy, gdyż mówili innym językiem, wyznawali inną religię. Miłosz w wierszu nawołuje innych twórców do protestu przeciwko takiemu traktowaniu ludzi.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 - 

  Dowiedz się więcej