„Ballady i romanse” Władysław Broniewski przedstawia bohaterkę, która nie słucha innych ludzi nie dlatego, że ż ocalała z traumy wojny, która pochłonęła jej rodziców. Działania wojenne pozostawiły trzynastoletnie, przerażone i zapewne cierpiące na jakiś rodzaj choroby psychicznej dziecko, samemu sobie. Ballady i romanse są głosem poety, który chciał dołożyć swoją cegiełkę do zbudowania literackiego pomnika ku czci wszystkich Żydów, poległych podczas zagłady.
„Blaszany bębenek” – Gunter Grass przedstawia codzienność i historyczne wydarzenia lat trzydziestych, czterdziestych i okresu powojennego, złożoną rzeczywistość polityczną, społeczną i narodową tamtych czasów, widzianą oczami „dziecka mędrca” – Oskara Matzeratha.
„Zdążyć przed Panem Bogiem” - Hanna Krall przedstawiła wstrząsający dokument o czasach beznadziejnej i nierównej walki w żydowskim getcie w Warszawie. W książce nie ma szczegółowych opisów życia mieszkańców getta: prezesem gminy żydowskiej był Adam Czerniaków, funkcjonowała szkoła pielęgniarska prowadzona przez Lubę Blumową, szpital, działały zakłady, getto miało także własną policję. Codzienność to bieda, głód i tyfus, bezlitośnie dziesiątkujące ludność zamkniętą za murami. Co rano zbierano z ulic trupy, a następnie grzebano ciała na cmentarzu znajdującym się po aryjskiej stronie. Główny bohater – Marek Edelman nie ma w sobie nic z legendarnego dowódcy. Posiada kompleks niezasłużenie ocalonego świadka śmierci tysięcy ludzi. Wie, że „życie stanowi dla każdego sto procent”. Edelman mówi o powstaniu w warszawskim getcie, o tych, którzy w zupełnie beznadziejnej sytuacji zdecydowali się chwycić za broń, stawić zbrojny opór SS i gestapo. Wybrać śmierć żołnierską, postanowić sprzeciwić się wyrokowi historii. Ich akcja od samego początku skazana była na klęskę. Walczyli jednak nie o militarne zwycięstwo, mniej liczyły się wygrane potyczki, a bardziej postawa: wyprostowana, zmuszająca faszystów do przyznania prawa do godnej śmierci tym, których uznawali za „podludzi”. Edelman mówi, że właśnie:
„chodziło o wybór sposobu umierania”.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -