klp.pl”Nad Niemnem” - Eliza Orzeszkowa przedstawia życie dworu korczyÅ„skiego i zaÅ›cianka, zamieszkanego przez ubogÄ… szlachtÄ™. Rzeka Niemen i pobliskie lasy tworzÄ… dla mieszkaÅ„ców tej krainy maÅ‚Ä… ojczyznÄ™. Ziemia jest Å›wiÄ™toÅ›ciÄ…, miejscem gdzie historia splata siÄ™ z teraźniejszoÅ›ciÄ….
„Dolina Issy” - CzesÅ‚aw MiÅ‚osz powraca do krainy swego dzieciÅ„stwa, przypomina swoje pierwsze doznanie tajemnicy i dziwnoÅ›ci Å›wiata, a także piÄ™kna istnienia. Ukazuje mÅ‚odzieÅ„cze lata Tomasza Surkonta, którym opiekujÄ… siÄ™ dziadkowie mieszkajÄ…cy na dworze polskim nad rzekÄ… IssÄ… na Litwie kowieÅ„skiej. MiÅ‚osz z dystansu i tÄ™sknoty wskrzesza krainÄ™ swego dzieciÅ„stwa, by snuć refleksjÄ™ nad zagadnieniami istnienia i Å›mierci.
”Dwa miasta” – A. Zagajewski w swym eseju swoje wykorzenienie okreÅ›la jako bezdomność. Opisuje jÄ… w kontekÅ›cie zderzenia dwóch miast – Lwowa i Gliwic. Pierwsze wiąże siÄ™ ze wspomnieniami z dzieciÅ„stwa, drugie to miejsce nieustannej konfrontacji rzeczywistoÅ›ci z przeszÅ‚oÅ›ciÄ….
„Jechać do Lwowa” – A. Zagajewski uważa, że nie potrzebna jest rzeczywista wyprawa do Lwowa, ponieważ Lwów „jest wszÄ™dzie”. OkreÅ›la go jako JerozolimÄ™, a siebie porównuje do Å»yda Wiecznego TuÅ‚acza.
„Weiser Dawidek” PaweÅ‚ Huelle próbuje odtworzyć mÅ‚odzieÅ„cze przeżycie tajemnicy, odkrycie wielowymiarowoÅ›ci Å›wiata. Jej akcja rozgrywa siÄ™ w GdaÅ„sku, który zajmuje ważne miejsce w jego twórczoÅ›ci i który ukazany jest jako "maÅ‚a ojczyzna" z drobiazgowo rekonstruowanymi, pod wzglÄ™dem historycznego miejsca i czasu, realiami. Wiele uwagi poÅ›wiÄ™ca zjawisku zetkniÄ™cia siÄ™ różnych kultur.
”Pamflet na siebie” T. Konwicki godzi ze sobÄ… mitycznÄ… krainÄ™ dzieciÅ„stwa – obszar Wilna i Nowej Wilejki oraz obecne miejsce zamieszkania – WarszawÄ™. O swoim rodzinnym mieÅ›cie pisze:
”Moje Wilno zastygÅ‚o na zawsze w szklanej kuli wypeÅ‚nionej sÅ‚onecznym pÅ‚ynem mÅ‚odzieÅ„czego wigoru i tylko nad nim, w tej jarmarcznej kuli, pÅ‚ynÄ… przezroczyste obÅ‚oki niewidzialnego czasu”Konwicki nazywa siebie vice-Mickiewiczem, nie próbuje jednak stworzyć wÅ‚asnego wizerunku Wilna, a odnosi siÄ™ do kulturowego symbolu.
”Kronika wypadków miÅ‚osnych” - T. Konwicki napisaÅ‚ niezwykÅ‚Ä… opowieść o mÅ‚odoÅ›ci. Książka opowiada o "wieku niewinnoÅ›ci" przedwojennej Polski. RozgrywajÄ…ca siÄ™ akcja jest tylko pretekstem do pokazania czym jest byÅ‚ tamten Å›wiat, o którym wielokrotnie opowiada sam narrator - zwracajÄ…c uwagÄ™ na "kluczowe" elementy różniÄ…ce Å›wiat współczesny od Å›wiata przedwojennego.
”Dzieci Jerominów” - E. Wiechert akcjÄ™ swej sagi umiejscawia na Mazurach, krainie swego dzieciÅ„stwa. Opisuje proste życie prostych ludzi na przykÅ‚adzie rodziny Jerominów zamieszkujÄ…cej wieÅ› Sowiróg. Książka ta to również, podobnie jak publikacje Siegfieda Lenza czy Marion Dönhoff, poznawanie wspomnieÅ„ autora i obrazu spoÅ‚ecznoÅ›ci zamieszkujÄ…cej Mazury przed II wojnÄ… Å›wiatowÄ….
Autor: