„Na dom w Czarnolesie” – J. Kochanowski mówi o wiejskim domu jako o gnieździe ojczystym, gdzie można prowadzić spokojne, umiarkowane życie, wyzbywając się bogactw.
„Pamiętniki” – J. Ch. Pasek twierdzi, że po bujnym żołnierskim życiu najlepiej jest zaszyć się w dworku wiejskim na wsi, gdzie można uciec od awanturniczego życia, okazując się dobrym gospodarzem i mężem.
„Pan Tadeusz” – A. Mickiewicz wspominając na emigracji swoje rodzinne strony, akcję swej epopei umieszcza w Soplicowie - ”centrum polszczyzny”. O urodzie polskiego domu pisze:
”Wśród takich pól przed laty nad brzegiem ruczaju
Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju
Stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany
Świeciły się z daleka pobielane ściany...”
Soplicowo ukazuje Mickiewicz jako arkadię, symbol szczęścia lat dziecinnych i utraconej ojczyzny. Stanowi ono ostoję polskości, dawnych obyczajów i tradycji szlacheckich. Wnętrze domu wypełniają rekwizyty świadczące o patriotyzmie jego mieszkańców. Zachowane są tu rytuały towarzyskie, a życie toczy się w zgodzie z rytmem natury.
„Fortepian Szopena” – C.K. Norwid jako symbol narodowych tradycji uznaje ”Dom modrzewiowy wiejski”. Pisze, że muzyka Szopena przywołuje właśnie polskie krajobrazy, które są jak niebo, hostia i wstęga.
”Nad Niemnem” - E. Orzeszkowa przedstawia trudne życie mieszkańców nadniemeńskiego Korczyna w drugiej połowie XIX wieku. Właściciel majątku – Benedykt Korczyński boryka się z wieloma trudnościami by utrzymać swój dwór w dawnej świetności, popada między innymi w konflikt z zaściankową szlachtą – Bohatyrowiczami. Przyczyną upadku ziemiaństwa są również wielkopańskie maniery i niechęć do pracy niektórych jej mieszkańców, których sylwetki kreśli autorka w satyryczno-karykaturalny sposób (m.in. egzaltowana, żyjąca w sentymentalnym świecie Emilia Korczyńska).
strona: - 1 - - 2 - - 3 -