klp.plIkar z Mitu o Dedalu i Ikarze to uosobienie romantycznego wzlotu, wzniosłych ideałów, bohaterstwa graniczącego z szaleństwem. To także symbol młodzieńczego entuzjazmu, lekkomyślności oraz marzeń człowieka, nawet tych najbardziej niebezpiecznych i nieosiągalnych, jak lot ku słońcu. Ikar po raz pierwszy pojawił się w mitologii greckiej. Był synem Dedala, wybitnego konstruktora i architekta, któremu król Minos zabronił powrotu do rodzinnych Aten. Dedal postanowił jednak uciec i w tym celu skonstruował olbrzymie skrzydła zbudowane z ptasich piór posklejanych woskiem. Podczas lotu Ikar, niepomny przestróg ojca wzniósł się za blisko słońca. Wosk spajający skrzydła rozpłynął się, a Ikar runął do morza.
”Żywot człowieka poczciwego” - M. Rej twierdzi, że tak jak każda pora w życiu człowieka, także i młodość rządzi się swoimi prawami. Według niego młodość to przede wszystkim czas wzmożonej edukacji oraz podejmowania ważnych, życiowych decyzji, takich jak na przykład wybór żony.
”Na modość” - J. Kochanowski przekonuje, że szaleństwa młodości to coś naturalnego i tak, jak rok nie może istnieć bez wiosny, tak młodość nie może usunąć bez zabawy.
„Spowiedź dziecięcia wieku” - Alfred de Musset ukazuje pokolenie swoich rówieśników, które egzystowało w odbierającym chęć do życia przeświadczeniu, że po Wielkiej Rewolucji Francuskiej i upadku Napoleona nic już wielkiego się nie zdarzy w dziejach Europy. Świat ogarnia marazm, ludzie nie myślą o wielkich ideałach, a jedynie o bogaceniu się, konsumpcji:
„Uczucie niewysłowionej mdłości zaczęło tedy fermentować we wszystkich młodych sercach. Skazani przez panów świata na bezład, wydani na łup wszelkiego rodzaju bakałarzy, na pastwę bezczynności i nudy, młodzi ludzie patrzyli, jak umykają im spienione fale, przeciw którym prężyli ramiona.”
”Cierpienia młodego Wertera” - J.W. Goethe przedstawia Wertera, którego cechuje bunt przeciw konwenansom obyczajowym, ekstrawagancja w ubraniu i stroju, impulsywność i gwałtowność uczuć. Przeżywa on niespełnioną miłość, a także buntuje się przeciw panującym stosunkom społecznym. Poniesione klęski powodują, że podejmuje decyzję o samobójstwie.
”Oda do młodości” - A. Mickiewicz po raz pierwszy w literaturze polskiej tak silnie podkreślił odrębność młodości. Autor wzywa w niej do walki o postęp i dobro ludzkości oraz odrzucenie świata „starych”, co wyrażają słowa:
„trzeba z żywymi naprzód iść, po życie sięgać nowe”Wieszcz gloryfikuje również świat idealistów, kierujących się szczytnymi i szlachetnymi celami. Dominuje rewolucjonizm, wezwanie do buntu. Występuje także podział na „starych” i „młodych”, opozycją do samolubnego skostniałego świata starości stanowi radosny świat marzeń, „rajska dziedzina ułudy”. Mickiewicz przeciwstawia wartość rozumu, podkreślaną przez klasyków, miłości i młodzieńczemu entuzjazmowi. To młodość ma stworzyć świat ducha, została ona w utworze uznana za siłę tworzącą, mającą moc sprawczą. Przy czym świat ducha jest czymś wyższym od rzeczywistości materialnej, którą poeta przypisał starszym generacjom przez wiek zamroczonym.
”Kordian” – J. Słowacki w pierwszej części utworu ukazuje poszukiwania drogi życia przez Kordiana, psychicznie starego młodzieńca, pragnącego wyrwać się z duchowego zamętu wczesnej młodości, odrzucić nudne, bezpieczne i wygodne istnienie. Kordian to podobnie jak autor ”nieodrodne dziecię wieku”, rozdarty przez sprzeczne uczucia, ogarnięty pragnieniem wielkiego czynu, porywającej idei, dręczony przez jaskółczy niepokój młodzieniec. Błąka się po Europie, by po wielu rozczarowaniach podjąć próbę zabicia cara Mikołaja w Warszawie.
”Do młodych” - A. Asnyk sugeruje, że młode pokolenie na pierwszym miejscu stawia wiedzę i prawdę. Mają one rządzić wiekiem pary i elektryczności. Asnyk jest sceptyczny wobec tego entuzjazmu młodych, daje im wyraźne przestrogi: wiedza to jeszcze nie jest mądrość. Nowy, lepszy świat, rozszerzenie wiedzy to naturalnie elementy postawy młodych akceptowane i przez Asnyka. To, co niegdyś było dobre, zasługuje jednak także na ocalenie. Autor próbuje pogodzić poszukiwanie nowego z szacunkiem dla osiągnięć starego pokolenia. Nawołuje, by ”nie deptać przeszłości ołtarzy”.
”Siłaczka” -S. Żeromski opisuje historię młodych ludzi, szerzących wśród chłopstwa ideę pozytywistyczna: "pracy u podstaw". Bohaterami są dwie zupełnie odmienne osoby. Stanisława Bozowska przekazywała, jak najlepiej umiała, wiedzę chłopskim dzieciom. Szerząc oświatę zapłaciła za swoje ideały najwyższą cenę - zmarła na tyfus. Inaczej podchodził do pracy Paweł Obarecki, który przybył do Obrzydłówka pragnąc szerzyć higienę i leczyć ludzi. Początkowo, tak jak Stanisława żyje w nędzy, całkowicie poświęcając się pracy dla ludzi, ale szybko zmienia się w karierowicza, wyzyskując chłopów za każdą udzieloną usługę.
”Syzyfowe prace” - S. Żeromski napisał utwór o dorastaniu i niepokojach światopoglądowych młodości, a także rodzeniu się świadomości społecznej i buntu narodowego przeciw zaborcy w młodym pokoleniu. Główny wątek powieści stanowi ewolucja głównego bohatera – Marcina Borowicza – od dzieciństwa aż po dojrzałość przekonań i poglądów patriotycznych.
”Przedwiośnie” - S. Żeromskiopisuje charakterystyczną dla młodych ludzi postawę podczas rewolucji na przykładzie losów Cezarego Baryki. Jego bohater zafascynowany jest nową ideą, buntuje się przeciwko poglądom matki, rewolucja rozczarowuje go.
”Kamienie na szaniec” - A. Kamieński opowiada historię grupy przyjaciół i harcerzy. Alek, Zośka i Rudy, kończą Liceum im. Stefana Batorego w 1939 r. i, zamiast realizować piękne plany, stają wobec wojennej rzeczywistości. Początkowo są aktywnymi uczestnikami Małego Sabotażu, z czasem przechodzą do Grup Szturmowych. Dojrzewają wśród dramatycznych zdarzeń okupacyjnej codzienności i stają się żołnierzami podziemnej armii, nie wyrzekając się uroków i marzeń młodości.
”Kolumbowie rocznik 20” - R. Bratny przedstawia pokolenie apokalipsy spełnionej - młodych, żyjących przyspieszonym życiem ludzi, którzy inaczej kochali, walczyli, a ginąc w wieku dwudziestu lat osiągali mądrość starca. Nazywano ich również Tyrteuszami, pokoleniem nowych romantyków. Wspólnym przeżyciem wieku ich dorastania jest wojna – czas walki i śmierci, dokonywania czasem najtrudniejszych wyborów, żegnania bliskich. Jednak nawet w takich warunkach wytwarzają się między młodymi związki przyjaźni i miłości.
”Pokolenie I”, „Pokolenie II” - K.K. Baczyński podsumowuje tragiczne doświadczenie młodej generacji czasu wojny. W tych katastroficznych wierszach nie ma dla młodych ludzi alternatywy, dominuje przeświadczenie o nieuchronności śmierci. Poeta wie, że wojna niesie ze sobą spustoszenie moralne i aby przeżyć, trzeba się wyzbyć takich wartości, jak litość, sumienie, miłość… O swoim pokoleniu pisze:
”Tak się dorasta do trumny
jakeśmy w czasie dorośli”
Autor stawia również pytanie o powojenne losy swojej generacji.
”Ferdydurke” - W. Gombrowicz przedstawia trzydziestoletniego Józia, który zostaje cofnięty do wieku szkolnego i musi zmierzyć się z problemami dorastania. Józio spotyka się z ciągłą presją ze strony otoczenia, wszyscy próbują go ”upupić”, czyli zamknąć w sztywnych schematach. Szkoła, dom, młodzieńcze przyjaźnie, miłość i ideały, czyli wszystko to, co ważne w życiu młodego człowieka, zostało tu przedstawione w krzywym zwierciadle. Młodość nie jest wic okresem beztroski, ale największego wpływu, jaki wywierają na niego inni. Autor w groteskowy sposób przedstawia pełną ideałów młodość, nowoczesną i niepokorną, ulegającą wszelkim modom i nowościom.
”Tango” - S. Mrożek kreśli postać Artura – nowoczesnego młodzieńca, czującego się spadkobiercą romantyków. Pragnie on uporządkować swoje otoczenie, przeciwstawia się poglądom rodziców, tęskni za jasnymi normami moralnymi i prawdziwą miłością. Przegrywa, ponieważ okazuje się za słaby wobec rzeczywistości reprezentowanej przez Edka.
”Pierwszy krok w chmurach” - M. Hłasko w zbiorze opowiadań przedstawia pesymistyczną i przygnębiającą wizję życia i przyszłości młodych ludzi, którzy zamiast miłości, przyjaźni, stabilizacji odnajdują fałsz, alkoholizm, brak moralnego ładu, wulgarność i brutalność. Autor demaskując ponurą PRL-owską rzeczywistość zbudował mit straconego pokolenia.
Stowarzyszenie umarłych poetów” - N.H. Kleinbaum opisuje uczniów renomowanej Akademii Weltona. Kiedy w ich szkole pojawia się nowy nauczyciel – Jon Keating – postanawiają zerwać z nudą i schematycznymi metodami nauczania. Jednak życie według zasady carpe diem kończy się dla nich tragicznie.
„Ta nasza młodość…” - T. Śliwiak przedstawia główne cechy młodości. Porównuje ją do rwącego strumyka, kwiatu we włosach, pierwszego octu w jabłkach. Określa ją jako czas zdobywania doświadczeń, buntu, pierwszych rozczarowań i ogromnych możliwości:
”Gorzką pianą jest w piwie w świata gwarnej oberży.
Buntem jest niespełnionym, co na serce umiera.
Ona tyle dodaje, co innemu zabiera.”
Autor: