Analiza sonetu pt. 'Ajudah'.

Adam Mickiewicz w czasie swojego pięcioletniego pobytu w Rosji kilkakrotnie odwiedził Krym. Latem 1825 roku w towarzystwie Henryka Rzewuskiego i Karoliny Sobańskiej odbył podróż z Odessy na Krym. Zafascynowany przyrodą Wschodu napisał cykl sonetów, które zostały zebrane w jeden tom i wydane jako "Sonety krymskie". Zbiór ten zawiera też sporo przemyśleń, rozterek i tęsknot wygnańca, któremu nie dane jest przebywać wraz z najbliższymi we własnym kraju.

Mickiewicz doprowadził sonet jako gatunek literacki do doskonałości. Jego utwory pisane są słynnym trzynastozgłoskowcem, z średniówką po siódmej sylabie. W wierszu występują rymy żeńskie. Są to pewne ogólne cechy sonetów Mickiewicza. Warto przyjrzeć się środkom stylistycznym zastosowanym przez Mickiewicza w konkretnym przykładzie: w sonecie pt. "Ajudah".

Jak wiadomo, sonet dzieli się na dwie części: opisową i refleksyjną. Najwięcej różnorodnych środków stylistycznych można odnaleźć w części opisowej, dlatego zacznę właśnie od niej.

Dwie pierwsze strofy są bardzo realistycznym, opartym na obserwacji obrazem przyrody krymskiej, wzbudzającej w podmiocie lirycznym zachwyt. Obraz ten sprawia wrażenie ruchu. Efekt ten osiągnął poeta przez nagromadzenie odpowiednich czasowników o charakterze metaforycznym, potęgujących dynamizm opisu, np.: „ścisnąwszy się buchają“, „kołują“, „miecą“, „trącą się“, „rozbijają się“ oraz porównanie pulsującego morza do innych zjawisk natury, np.: „jak srebrne śniegi“, „wojsko wielorybów“. Ekspresywny obraz wzburzonych fal osiągnął Mickiewicz dzięki wprowadzeniu epitetów: „spienione bałwany, czarne szeregi, srebrne śniegi“ oraz licznych metafor. Potęga sił natury wzbudza podziw i grozę. Jednak, spotykając się z brzegiem, groźne bałwany tracą swój impet: „Trącą się o mieliznę, rozbijają na fale, / Jak wojsko wielorybów zalegając brzegi,/ Zdobędą ląd w tyumfie i na powrót, zbiegi,/ Miecą za sobą muszle, perły i korale“.


Końcowe zwrotki (tercyny) zawierają, jak zwykle w sonecie, refleksję. Podobnie jak ścierające się z brzegiem morze pozostawia za sobą „muszle, perły i korale“, tak samo namiętności wzburzające serce poety dają w rezultacie początek „nieśmiertelnym pieśniom“, stwarzając cenne wartości. Podmiot liryczny, obserwując fale morskie rozbijające się o brzeg, odnajduje analogię do życia poety. Także w serce poety uderzają różne ujemne uczucia, ale to właśnie burze życiowe, cierpienia, ból i tęsknota są stałym źródłem poezji. A zamknięte w słowie poetyckim dzięki talentowi zapewniają poecie poczucie nieśmiertelności.

  Dowiedz się więcej