klp.pl„I zasadził Jahwe-Bóg na wschodzie ogród w Edenie i umieścił tam człowieka, (...) aby go uprawiał i strzegł”(Rdz. 2, 8-9). W „Pieśni nad pieśniami” Oblubieniec nazywa Oblubienicę zamkniętym ogrodem – symbolizuje ona ogród miłości.
MITOLOGIA – ogród Hesperyd w mitologii greckiej znajdował się na zachodnim krańcu świata. Odbyły się w nim uroczystości weselne Zeusa i Hery. Rosły tam złote jabłka, po które wyprawił się Herakles. Niektórzy uważają, że ogród ze złotymi jabłkami to gwiaździste niebo.
„Na lipę” – Jan Kochanowski opisuje lipę - element wielkiego świata przyrody życzliwego człowiekowi. Lipa obiecuje chłód i spokój, wygodę i ciszę. Autor odwołuje się do mitycznego ogrodu Hesperyd, w którym rosły drzewa o złotych jabłkach, a obok ze źródła tryskała ambrozja - napój bogów. Porównanie lipy do hesperyjskiego drzewa podkreśla jej wyjątkowość i szczególne znaczenie. Niezwykłe drzewo, o cennych właściwościach, symbolizuje bezpieczeństwo i harmonię, jakie zapewnić może człowiekowi spokojna egzystencja na wsi.
„Cudowny ogród” – Boccacio w swej opowieści opisuję historię zamężnej Dianory, która pragnąc uwolnić się od natrętnego zalotnika Ansalda, obiecuje oddać się mu, jeśli stworzy dla niej ogród, który kwitł by w styczniu, tak samo jak w maju. Ansaldo spełnia to życzenie przy pomocy wynajętego czarownika. Dianora mówi o swej obietnicy mężowi, który każe jej dotrzymać słowa. Kiedy Ansaldo dowiaduje się o jego postawie, zwalnia Dianorę z obietnicy, a czarownik zrzeka się korzyści za pomoc w stworzeniu ogrodu.
„Żywot człowieka poczciwego” – Mikołaj Rej w swoim renesansowym traktacie przedstawia ogród jako symbol prostego, szczęśliwego życia w bezpośrednim kontakcie z naturą. Ogród jest nieodłączną częścią gospodarstwa, rozkosz i pożytek łączą się w tej służbie, a przepisy na szczepienie drzewek i hodowlę winorośli stanowią nieodłączną część pracowitego i pobożnego życia.
„Ogród nie plewiony” – drugi obok „Moralitetów” wielki zbiór fraszek Wacława Potockiego, ogród oznacza różnorodność tematyczną utworów i ich nieuporządkowanie.
„Żona modna” – I. Krasicki drwi z zachcianek modnej żony, ulegającej sentymentalnym wzorcom, która pragnie posiadać urozmaicony ogród pełen cyprysowych gaików, meczecików, wanien holenderskich, klateczek na ptaszki.
„Dziady cz. IV” – Adam Mickiewicz pisze o wspomnieniach Gustawa. Przypomina on sobie lata dzieciństwa, przywołuje utracony raj. W pamięci bohatera dom i ogród wtopione były niegdyś harmonijnie w naturalną przestrzeń łąki, lasu rzeki. Aktualna wizja podkreśla „najsmutniejszy stan” miejsc najszczęśliwszych w przeszłości – za tym obrazem ukazana jest rozbita harmonia rodzinna – śmierć matki i utrata ukochanej.
„Pan Tadeusz” – Adam Mickiewicz rozpoczyna poemat sceną podpatrywania przez Tadeusza ogródka Zosi, co zawiązuje intrygę miłosną. W sadzie, wśród ogórków, odbywają się zaloty Hrabiego.
„Ogród przedziwny” – Leopold Staff opisuję krainę pełną szczęścia, gdzie żyją kwiaty i dzieci, róże kwitną cały rok, a ze snu ludzi budzą ptaki. Przywołuje rajski mit, pełen dziwności, marzenia i fantazji. Świat ten jest prosty, tak jak prosty powinien być człowiek. Natura uczy człowieka dobrego, rozumnego życia, dobroci i łagodności.
„Deszcz jesienny” – Leopold Staff opisuje ogród duszy, pustoszony przez szatana. Jego obraz jest nastrojowym pejzażem mentalnym. Przysypany popiołem i skamieniały ogród jest symbolem melancholii i pesymizmu człowieka, jego niepokoju, rozdarcia.
„Dla rymu” – Kazimierz Przerwa-Tetmajer pochwala miłość małżeńską odwołując się do motywu ogrodu. Przyroda w swym ogrodowym, oswojonym bogactwie składa hołd miłości młodych małżonków. Autor łączy tradycję ogrodu miłości z czułym i bezpośrednim wyznaniem.
„Pan Błyszczyński” – B. Leśmian opisuje ogród pana Błyszczńskiego, od którego odwrócił się Bóg.
„Tajemniczy ogród” – F. H. Burnett opowiada historię krnąbrnej egoistki – Mary Lennox, która po utracie rodziców przybywa do wuja do Anglii i powoli przenika tajemnice jego wielkiego zamku. Odkrywa między innymi furtkę do magicznego, choć zaniedbanego ogrodu. Podczas przywracania go do życia przy pomocy przyjaciela Colina zaczyna inaczej patrzeć na świat. Odmienia również na lepsze los wuja i jego syna, poruszającego się na inwalidzkim wózku.
cykl „Świat” – Czesław Miłosz sytuuje „domek z ogrodem” jako naturalne, wieczne centrum egzystencji człowieka. Dom i ogród oraz dalszy, groźny las wpisane są w szerszą perspektywę znaków cywilizacyjnych, wybranych świadomie. Znakiem wartości najprostszych, wyrażonym w dziecięcym rysunku jest w cyklu „Świat” domek z ogródkiem na ziarnku maku.
„Pamiętajcie o ogrodach” – Jonasz Kofta w swej piosence opis ogrodu kontrastuje z betonową rzeczywistością XX wieku. Tłumaczy, że nic nie zastąpi przyrody, która daje piękno, ukojenie, skłania do refleksji. Ogród jest ucieczką przed cywilizacją, powrotem do „przejrzystych rzek”, do natury.
Autor: